Si vdiq në Durrës në qershor të 67 albanologu Francz Babinger,-

Nga Gëzim Llojdia

Ishte një ndër albanologët më në zë .15 janar 1891, kohë lindja e albanologut gjerman Franz Babinger. Ka shkruar mbi 500 studime shkencore  ku historia e vendit të tonë  z vend të veçantë. Në vdekjen e tij aksidentale duke mbytur në Shqipëri më 23 qershor 1967 kur ai së bashku me bashkëshorten gjendej me pushime në Durrës.

Të dhëna të nxjerra  nga gogle shkruajnë se Franz Babinger (15 janar 1891 – 23 qershor 1967) ishte një orientalist dhe historian i mirënjohur gjerman i Perandorisë Osmane, më i njohur për biografinë e tij të perandorit të madh osman Mehmed II i njohur si Pushtuesi, i botuar fillimisht si Mehmed der Eroberer und seine Zeit. Një përkthim anglisht nga Ralph Manheim është në dispozicion nga Princeton University Press nën titullin :”Mehmed Pushtuesi dhe koha e tij”.Babinger ka lindur në Ëeiden in der Oberpfalz të Bavarisë dhe ishte tashmë një akademik dhe gjuhëtar  deri në përfundimin e studimeve të shkollës së mesme. Para fillimit të Universitetit, ai kishte mësuar tashmë si persisht dhe hebraisht.Babinger përfundoi studimet e doktoraturës në Universitetin e Mynihut në prag të Luftës së Parë Botërore, pas fillimit të luftës, ai u bashkua me Ushtrinë Gjermane. Për shkak të aftësive dhe aftësive të tij gjuhësore, Babinger shërbeu në Lindjen e Mesme, duke shmangur kështu luftën vdekjeprurëse të hendekut, që shkurtonte jetën e shumë studiuesve premtues të brezit të tij. Shumë më herët kanë treguar një interes në historinë e Lindjes së Mesme, në vitin e tij të 14-të, por ai foli persisht  dhe hebraisht dhe ka  botuar tre artikuj akademik.

Në Universitetin e Mynihut ai studioi indologjinë deri në fillim të Luftës së Parë Botërore.Në vitin 1914 ai paraqiti tezën e doktoraturës Gottlieb Siegfried Bauer (1694-1738): Ein Beitrag zur Geschichte der Morgenländischen Studien im 18. Jahrhundert (Gottlieb Siegfried Bauer (1694-1738) kontributi i Kërkime të historisë së Lindjes së Mesme në shekullin e 18-të.)Kur filloi lufta, ai shkoi në Lindjen e Mesme, ku ai ka punuar si oficer ndërlidhës në shtabin e Mustafa Kemal. Pas luftës, ai përfundoi studimet e tij në Universitetin e Berlinit të Friedrich-Ëilhelm dhe 1921 paraqiti një disertacion mbi sheiku Bederdina të Simavne.Në 1922 ai mori një titull profesori në Universitetin Friedrich-Ëilhelm, ku ai punoi deri në vitin 1933 kur ai u detyrua të ikë në Rumani për shkak të një konflikti me nazistët. Falë një ftese të homologut të tij rumun, Nicolae Iorga, Bucharest vazhdoi karrierën e tij si një profesor universitar, ku qëndroi deri në vitin 1943. Pasta,j ai kishte për t’u kthyer në Berlin, megjithatë, deri në vitin 1948.Në një artikull të gazetave turke thuhet:Franz Babinger; historiani gjerman dhe turkologu (Ëeiden 1891-Durazzo 1967) studioi historinë e artit islam dhe gjuhët Lindore në universitetet gjermane. Lufta e  Parë Botërore e gjeti  si një oficer vullnetar të vitit “gjithashtu kishte mundësinë për të zhvilluar njohuritë e tyre në kohën e tij, fundi i luftës ai punoi si një anëtar i mësimdhënies autorizuar në universitete të ndryshme (1920-1933), për një kohë, nën ndikimin e Rumanisë  ku qëndroi edhe e në vite  (1933-1945).Në  Mynih “u  punësua Profesor i  Historisë dhe Turkologjisë në vitin 1947. Ai shkroi artikullin më të rëndësishëm të Enciklopedisë Islame për turqit dhe Turqinë.

Albanologu i shquar  F.Babinger  ndërsa kalonte pushimet  e verës  në Durrës humbi, jetën  nga një sinkop zemre në det .Një grup akademikësh shqiptar ku janë emrat e Ylli,Buda,Kostallari,Shuteriqi,Domi,Vangjeli,Shpuza dhe Pollo dërguan në gazetën letrare :”Drita”,njoftimin mbi humbjen e jetës në Shqipëri.“Më 23 qershor 1967, vdiq papritur në  Durrës në moshën 76-vjeçare nga një sinkop zemre orientalisti dhe albanologu i shquar Franz Babinger, profesor i Universitetit të Mynihenit, anëtar i shume akademive të shkencave. I ftuar nga Universiteti Shtetëror i Tiranes, ai kishte ardhur pa¬ra  pak ditësh se bashku me gruan e tij për të kaluar pushimet ne Shqipëri,thuhet në këtë njoftim.

Prof. Dr. Franz Babinger njihet në botën shkencore e kulturore si një historian i shquar ne fushën e historisë osmane e ballkanike dhe të  historisë  se marrëdhënieve midis bo¬tes lindore e perëndimore, veçanërisht në shekujt XIV-XVI. Një nga meritat e tij të mëdha që se ai bëri te njohur e të përdorshëm për bo¬ten shkencore burimet osmane, du¬ke përgatitur botimin shkencor të një vargu kronistësh, të  cilët kanë rendësi ,të  dorës së  parë edhe për historinë e Shqipërisë. Në  gjithë veprimtarinë shkencore të  këtij orientalisti te* shquar ceshtjet e historisë* së popullit shqiptar e të  luftës së  tij çlirimtare zënë  një vend të posaçëm. Këtyre heshtjeve Prof. Franz Babinger u ka kushtuar edhe punime te veçanta monografike. Ndër to një kontribut të  shënuar shkencor sjellin studimet e tij :”Themelimi i Elbasanit* (1931), «Udhëtimi i Evlija Celebise në  Shqipëri(1938), «I fundmi i Arianiteve» (1960).Edhe ne veprën e tij madhore «Mehmet Pushtuesi e koha e tij», ai ka vënë në dukje gjerësisht rolin e madh të  Skënderbeut si luftëtar për lirinë e popujve. Dashamir i vjetër i popullit shqip¬tar, Prof. Franz Babinger ka ndjekur gjatë  gjithë jetës së tij me interesim të gjallë zhvillimin e studimeve albanologjike si brenda ashtu edhe jashtë Shqipërisë. Në  mënyrë të veçante, ai ka ndjekur me simpati të thelle zhvillimin e shkencës së re shqiptare në Republikën Popullore të Shqipërisë. I ftuar nga Uni¬versiteti Shtetëror i Tiranes, ai mori pjesë në mënyrë aktive në Konferencën e parë të Studime¬ve albanologjike, ku me kumtesën e tij dha një kontribut të ri për zgjerimin e njohjes shkencore të luftës  çlirimtare të popullit shqiptar. Në  shek. XV mënyrëtë  veçantë ndriçimin e figurës së Arianit Komenit, njërit prej   bashkëluftëtarëve me të  shquar të Gjergj Kastriot  Skënderbeut. Në shtypin  shkencor jashtëm ai u dha një vlerësim të rezultateve të shkencës së  re albanologjike shqiptare. Gjatë viteve  të  fundit hulumtimet e tij arkivale nxorën në dritë  materiale dhe fakte  reja rreth historisë  politike e vlera kulturore-artistike të   popullit . Një nga sukseset e këtyre kërkimeve  qe edhe zbulimi i piktorit shqiptar  panjohur të shekullit XV, Mark Bazaitit. Kohët e fundit Prof. Franz Babinger bëri gati për shtyp ribotimin e  një vepre bibliografike  të   pa sur të shek. XIX mbi Skënderbeun, të  shoqëruar edhe me një studim hyrës,  po përgatitej të  merrte pjesë  ne Konferencën e dytë  të Studimeve Albanogjike, e cila do te mbahet në  Tiranë  në  janar të vitit 1968, me rastin e vjetorit të  vdekjes së  Skenderbeut.Me vdekjen e Prof. Dr. Franz Babngerit shkenca albanologjike humbi një dijetar të shquar, që  mbeti deri’ fund një  mik i Shqipërisë së re dh popullit shqiptar. Vepra e tij do kujtohet gjithnjë me nderim nga studjonjesit shqiptarë.