6 Gusht 2022

Në takimin ministror të ASEAN-it (Shoqata e Kombeve të Azisë Juglindore) në kryeqytetin e Kamboxhias, PhnomPenh, ku u takuan Sekretari i Shtetit i SHBA Anthony Blinken dhe ministrat e jashtëm kinez dhe rus, Wang Yi dhe Sergey Lavrov, duket se pati goxha tensione. Kjo është hera e parë që të tre marrin pjesë në të njëjtin forum dhe u deklarua se Wang “e përkëdheli” kolegun e tij rus Lavrov në shpinë kur ai hyri në sallë dhe e përshëndeti me dorë, dhe ministri rus iu përgjigj me të njëjtin gjest. Blinken, i cili ishte i fundit që hyri në dhomë, nuk pa fare Lavrovin dhe Ëang, por u ul në karrigen e tij.

Momenti kryesor, megjithatë, erdhi kur ministri i Jashtëm japonez Hayashi Yoshimasa filloi të fliste dhe Lavrov dhe Wang u larguan nga dhoma, sipas një diplomati që mori pjesë në takim,i cili foli në kushte anonimiteti. Kjo situatë është pjesë e përshkallëzimit të tensioneve lidhur me stërvitjet ushtarake kineze në territorin e Tajvanit, pas gjuajtjes së 11 raketave në zonën përreth ishullit.

Kina deklaron se “po shqyrton gatishmërinë e saj ushtarake”, por pretendimet për territorin e Tajvanit nuk janë përjashtuar. Japonia raportoi se pesë raketa, nga 11 prej tyre, ranë në zonën e saj ekskluzive ekonomike të Japonisë. Për shkak të kësaj, Ëang Yi dhe Yoshimasa Hayashi thuhet se shkëmbyen fjalë të ashpra në samit.

Përshkallëzimi i situatës

Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken tha dje se stërvitjet ushtarake të Kinës që synojnë Tajvanin, përfshirë raketat e lëshuara në zonën ekskluzive ekonomike të Japonisë, përfaqësojnë një “përshkallëzim të rëndësishëm” dhe se ai i ka kërkuar Pekinit të tërhiqet. Kina nisi stërvitjet pas një vizite të kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Nancy Pelosi në Tajvan që zemëroi Pekinin, i cili pretendon se ishulli i vetëqeverisur është territor i tij. Blinken u tha gazetarëve në periferi të një takimi me Shoqatën e Kombeve të Azisë Juglindore në Kamboxhia, megjithatë, se vizita e Pelosit ishte paqësore dhe nuk përfaqësonte një ndryshim në politikën amerikane ndaj Tajvanit, duke akuzuar Kinën se e përdor atë si një “pretekst për të rritur provokimin. Aktiviteti ushtarak në dhe rreth ngushticës së Tajvanit”. Ai tha se situata kishte çuar në një “komunikim të fuqishëm” gjatë takimeve të Samitit të Azisë Lindore në PhnomPenh, në të cilat ai dhe Ministri i Jashtëm kinez ËangYi morën pjesë së bashku me vendet e ASEAN-it, Rusinë dhe të tjerët. “I ripërsërita pikat që ua bëmë publikisht dhe drejtpërdrejt homologëve kinezë ditët e fundit, për faktin se ata nuk duhet ta përdorin vizitën si pretekst për luftë, përshkallëzim, për veprime provokative, se nuk ka asnjë justifikim të mundshëm. për atë që kanë bërë dhe i nxisin që të ndërpresin këto veprime”, tha ai. Blinken nuk u ul ballë për ballë me Wang, por tha se ai kishte folur tashmë me ministrin e Jashtëm kinez për mundësinë e një vizite të Pelosit në Tajvan përpara se ajo të bëhej gjatë takimeve në Bali dhe kishte bërë të qartë qëndrimin e SHBA-së.

Kina njoftoi të premten sanksione të paspecifikuara ndaj Pelosit për vizitën e saj. Një deklaratë e Ministrisë së Jashtme kineze tha se ajo kishte shpërfillur shqetësimet e Kinës dhe kundërshtimin e vendosur ndaj udhëtimit të saj. Pelosi mori një mirëseardhje euforike si kryetarja e parë e Dhomës së Përfaqësuesve dhe zyrtari më i lartë amerikan, që vizitoi Tajvanin në më shumë se 25 vjet. Kina kundërshton çdo angazhim të zyrtarëve tajvanezë me qeveritë e huaja dhe ka akuzuar SHBA-në për thyerjen e status quo-së me vizitën e Pelosit. SHBA këmbëngul se nuk ka pasur asnjë ndryshim në pozicionin e saj “një-Kinë” për njohjen e qeverisë në Pekin, duke lejuar marrëdhëniet informale dhe lidhjet e mbrojtjes me Taipein.

Pavarësisht reagimit agresiv kinez ndaj vizitës, Blinken tha se SHBA gjithashtu nuk do të ndryshonte “angazhimin e saj për sigurinë e aleatëve tanë në rajon” dhe se Departamenti i Mbrojtjes kishte urdhëruar grupin e aeroplanmbajtësve USS RonaldReagan “të qëndronte në stacion, në zonën e përgjithshme për të monitoruar situatën.Ne do të fluturojmë, lundrojmë dhe operojmë kudo që e lejon ligji ndërkombëtar,” tha ai.

Gazeta Sot