Vrasja në Mesjetë: Muzeu Britanik zbërthen rrëfimin e Thomas Becketit

Ekspozita në Londër shënon 85-vjetorin e vrasjes së kryepeshkopit në dhomën e nëndheshme të Katedrales së Canterburyit në Angli

Londër, 5 shkurt (The Guardian) – Një nga kapitujt me tronditës historisë së Mesjetës, që përfshin mbretërinë, pushtetin, sakrilegjin dhe gjakderdhjen, do të tregohet nëpërmjet ekspozitës së parë të Mbretërisë së Bashkuar mbi jetën, vdekjen dhe veprimtarinë e Thomas Becket. Ekspozita do të hapet në Muzeun Britanik këtë pranverë.

Pjesa qendrore e saj është një dritare me vitrazh të Katedrales së Canterburyit, ku shfaqet skena e vrasjes brutale të priftit nga katër kalorës besnikë të mbretit Henry II në vitin 1170. Dritarja e lartë 6 metra, një ndër 12 dritaret “mrekulli” të krijuara në fillim të viteve 1200, nuk ka dalë asnjëherë nga katedralja dhe nuk është shfaqur asnjëherë më parë për publikun.

Ekspozita që shënon 85-vjetorin e vrasjes së tmerrshme të Becket në dhomën e nëndheshme të Katedrales së Canterburyit, ishte menduar fillimisht të mbahej në tetor të vitit të kaluar, por është shtyrë për shkak të koronavirusit.

Hartwig Fischer, drejtori i Muzeut britanik, ka thënë se ai ka shpresë që ekspozita të jetë e hapur për katër muaj që nga 22 prilli.

Përveç dritares, ekspozita “Thomas Becket: Murder and the Making of a Saint” do të përfshijë edhe suvenire pelegrinësh, dorëshkrime, skulptura, stoli dhe vulën personale me dyllë të Becket. Disa prej tyre janë marrë me qira nga institucione të ndryshme në Britani dhe në Evropë dhe do të bëhen bashkë për herë të parë.

Lloyd de Beer, njëri nga kuratorët e ekspozitës, ka thënë se vdekja e dhunshme e Thomas Becketit është një histori e vërtetë e krimit.

“Është një rrëfim i vërtetë, aq dramatik sa ‘Game of Thrones’ dhe ne do u mundësojmë vizitorëve një udhëtim nëpërmjet kthesave të këtij komploti të jashtëzakonshëm. Ka dramë, famë, mbretëri, fuqi, zili, ndëshkim dhe në fund të fundit një vrasje brutale që tronditi Evropën”.

Becket u emërua kryepeshkop i Canterbury në vitin 1161 nga miku i tij Mbreti Henry II, i cili dëshironte një aleat në luftën e kurorës me kishën. Pothuajse brenda natës, Becket u bë jashtëzakonisht i devotshëm, duke veshur një këmishë, duke konsumuar vetëm bukë dhe ujë, duke hedhur pasuri dhe duke mbrojtur me vendosmëri besimin.

Ai dhe mbreti u përplasën për epërsinë e kishës dhe shtetit, dhe Becket u detyrua të internohej pasi u akuzua për tradhti. Disa vjet më vonë, ai u kthye, por e zemëroi me shpejtësi Henrin duke shkishëruar kryepeshkopin e Jorkut, i cili ishte përkrahës i mbretin kundër Romës. Thuhet se Henri thirri: “A askush nuk do ta largojë këtë prift të trazuar?”

Më 29 dhjetor 1170, katër kalorës hynë në katedrale dhe sulmuan Becketin për vdekje para altarit të lartë, duke krijuar një martir. Ai u shenjtërua vetëm dy vjet më vonë dhe faltorja e tij u bë një magnet për pelegrinët në të gjithë Evropën, duke frymëzuar Tales Canterbury të Chaucer.

Tre shekuj më vonë, gjatë Reformimit, Henry VIII – i vendosur për të vrarë kultin e Shën Thomait – urdhëroi që tempulli i tij të shkatërrohej dhe eshtrat e tij të shkatërroheshin. Nderimi i relikteve të shenjtorëve u dënua nga mbreti protestant si një praktikë idhujtare katolike.

Vitrazh i Katedrales së Canterburyit, ku shfaqet skena e vrasjes brutale të priftit Thomas Becket

Dritaret e mrekullive, shtatë prej të cilave mbijetojnë, nga dymbëdhjetë sa ishin, tregojnë histori të mrekullive që i atribuohen Becketit në tre vjetët pas vrasjes së tij. Dritarja e shfaqur në ekspozitë përshkruan shërimin e shikimit dhe zëvendësimin e organeve gjenitale të humbura gjatë kastrimit.

Studiuesit që u përfshinë në çmontimin e saj dhe lëvizjen nga Katedralja e Canterbury në Muzeun Britanik, zbuluan se disa prej paneleve të dritareve kishin qenë në rendin e gabuar për më shumë se 350 vjet, një gabim që është korrigjuar tani.

Leonie Seliger, drejtor i stafit për ruajtjen e vitrazheve në Katedralen e Canterburyit ka thënë: “Dritaret e mrekullive janë versione mesjetare të romaneve grafikë që ilustrojnë përvojat e njerëzve të zakonshëm. Ato i përshëndetën pelegrinët në kulmin e udhëtimit të tyre drejt tempullit të Becket me imazhe që ishin qetësuese dhe ngritëse të moralit… Ato janë një nga thesaret më të mëdha që ka Katedralja e Canterburyit”.

Fischer ka thënë se Thomas Becket është një nga figurat më të qëndrueshme dhe më të kontroverse të Evropës edhe sot, megjithatë historia e tij nuk është treguar kurrë në këtë shkallë, me një ekspozitë në Mbretërinë e Bashkuar. Muzeu Britanik mban disa nga objektet më të çmuara mesjetare në botë dhe kështu edhe ne jemi të vendosur që në mënyrë unike ta tregojmë edhe këtë kapitull tronditës të historisë”.

Gazeta Koha, Prishtine