Nga Julia Vrapi

Bibla të rralla, që nga shekulli i 15-të do të shfaqen për herë të parë për publikun në Tiranë. Ekspozita “Koleksioni i Biblave” në Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë, një udhëtim unik në botën e librave të shenjtë dhe dorëshkrimeve që kanë shënuar shekuj kulture. Në këtë ekspozitë  që hapet sot shfaqen për publikun rreth 100 bibla të rralla dhe 452 materiale me karakter biblik, të shtypura nga shekulli XV-XIX në Itali, Francë, Gjermani, Holandë, Greqi e më gjerë, së bashku me dorëshkrime dhe përkthime historike nga Buzuku, Budi, Bogdani, Kristoforidhi, Qiriazi, Fan Noli e Dom Simon Filipaj. Ekspozita është në bashkëpunim edhe me Institutin Italian të Kulturës, që shprehet se “Koleksioni i Biblave” i sjell publikut një pasuri të trashëguar ndër shekuj.

“Bëhet fjalë për një numër mjaft të madh biblash, disa syresh mjaft të rralla, të shtypura në Itali, Francë, Gjermani, Holandë, Greqi, etj gjatë një periudhe që shkon nga mesi i shekullit XV deri në atë të XIX. Krahas tyre jo pak dorëshkrime që përmbajnë po ashtu pjesë nga Shkrimet e Shenjta”, thuhet rreth ekspozitës. Ekspozita që hapet sot në Bibliotekën Kombëtare ndahet në dy pjesë. Pjesa e dytë e ekspozitës i kushtohet historikut të përkthimit të Shkrimeve të Shenjta në shqip. Në materialin në faqen e Institutit Italian thuhet se ajo nis me librat e Buzukut, Bogdanit dhe Budit, dëshmitë e para të shqipes së shkruar, në të cilat gjen të përkthyera në shqip pjesë nga Bibla.

Më tej vazhdohet me përpjekjet e dekadave të para të shekullit të XIX për ta sjellë Biblën në shqip falë punës së madhe të bërë nga Shoqëria Biblike Angleze, nëpërmjet një sërë figurash të shquara të emancipimit tonë kombëtar, si Vangjel Meksi, Konstandin Kristoforidhi, Gjerasim Qiriazi, për të vazhduar më tej në kohë me Fan Nolin, apo përkthime si ai i Dom Simon Filipajt etj. Ekspozita që do të hapet sot do të vijojë deri më datën 5 dhjetor në mjediset e Bibliotekës Kombëtare.

Ekspozita në vijim të aktiviteteve

Ekspozita “Koleksioni i Biblave” që hapet sot për publikun zë një vend të veçantë në vijim të ekspozitave të organizuara nga Biblioteka Kombëtare kohët e fundit, për t’i bërë të njohur publikut thesaret pak të njohura që gjenden në fondet e saj. Herë pas here pranë Bibliotekës Kombëtare hapen ekspozita të ndryshme, që kanë sjellë jo pak vizitorë. E tillë ishte dhe ekspozita “Koleksionet Veneciane në Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë” që u çel më parë nga Biblioteka Kombëtare në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës. Kjo ekspozitë ishte dhe një ndër më të mëdhatë e më të rëndësishmet organizuar nga Biblioteka Kombëtare dhe që ndahej në disa seksione.

Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë, si institucion i parë shtetëror, publik e laik, mban për datë të themelimit të saj 10 korrikun 1920. Si bërthamë e saj shërbeu fondi i bibliotekës së “Komisisë Letrare Shqipe”, organizëm i përbashkët shqiptaro-austriak, krijuar në qytetin e Shkodrës në vitin 1917 në kontingjencat e njohura të Luf­tës së parë botërore. Më 1920 ky fond u vendos në Ministrinë e Arsimit, Tiranë. Mbas vitit 1920 u bënë përpjekje për pasurimin e këtij fondi, si dhe për riorganizimin e bibliotekës si institucion kombëtar. Në momentin e përurimit si BKSH, 1922, ajo kishte rreth 6.000 vëllime. Mbarimi i Luftës së dytë botërore e gjeti BKSh me një koleksion prej 15.000 vëllimesh. Koleksionet me karakter albanologjik u rritën kryesisht si rezultat i konfiskimit të disa librarive dhe bibliotekave private të personaliteteve të kulturës. Në fund të vitit 1947 fondi i saj numëronte rreth 100.000 vëllime. Nga institucion në varësi të Institutit të Shkencave, në vitin 1959 BKSH kaloi në varësi të Ministrisë së Arsimit dhe të Kulturës. Në vitin 1966 ajo u zhvendos në një pjesë të ndërtesës së re të Pallatit të Kulturës, ku gjendet dhe sot.