Nen uje kisha dhe xhami monumente te kategorise se pare

Forumi per Mbrojtjen e Trashegimise ka denoncuar dy raste flagrante per dy kulte monumentale ne vend. Bëhet fjalë për rrënimin nga përmbytjet të një kishe dhe xhamie që gjenden ende të përmbytura nën ujë. Njëra, jo larg nga Tirana, në fshatin Derven të rrethit të Krujës, është kisha mesjetare e Shën Gjon Pagëzorit, që hyn në dioqezën e Arbërit, aktualisht është krejtësisht e mbuluar nga uji. Denoncimi tjetër është raportimi mbi gjendjen e xhamisë 1600-vjeçare që është mes lagështirës dhe degradimit. Bëhet fjalë për xhaminë e Gjin Aleksit, në fshatin Rusan, të Delvinës, e ndërtuar rreth viteve 1600, mbi rrënojat e një manastiri me stil bizantin. Si kisha ashtu dhe xhamia janë monumente të klasifikuara të kategorisë së parë, të mbrojtur nga shteti

Për të dyja rastet janë hedhur foto amatore në rrjetet sociale për të dhënë rastet mbi gjendjen. Kisha që ndodhet në Derven, Krujë, përcjell traktet e afreskut të çmuar me pamje të Shën Mërisë. “Kisha mendohet të jetë e shekujve XIII-XIV. Vetëm ky fakt do të që i mjaftueshëm për një kujdes të shtuar për të. E në fakt, kujdesi dallohet qartë”, – kanë ironizuar për kujdestarët përfaqësuesit e Forumit. Në këtë rast është letargjia e mosndjeshmëria që vazhdon të ketë Ministria e Kulturës. Afresket e kishës paraqesin Shën Palin, Shën Pjetrin, Shën Gjon Pagëzorin, si dhe Lajmërimin e Engjëllit Gabriel për virgjëreshën Mari (ky sot paraqitet i shkatërruar). Sipas Forumit, për këtë kishë ka pasur edhe marrëveshje midis Institutit të Arkeologjisë (i cili e gërmoi) dhe Institutit të Monumenteve të Kulturës, për ta vendosur nën mbrojtje e për ta konservuar e restauruar.

Kështu kujtohet se në Komisionin Parlamentar të Kulturës më datë 26.02.2013, deputetët socialistë midis të tjerash i kërkonin llogari ministrit të atëhershëm, Bumçi, edhe për pakujdesinë ndaj kësaj kishe. “Sot që socialistët janë në pushtet vetë, bëjnë të njëjtën gjë, harresën totale. Zhgënjyese.” Ndërsa paraqitet e pushtuar nga lagështira edhe xhamia 1600, që për këtë objekt thuhet se janë bërë punime restauruese në vitin 2007.

Gjendja sot paraqitet si  në foto, të cilën Forumi e ka përshkruar në ironi si një rast për “kartolinë urimi për Ministrinë e Kulturës”, duke ofruar edhe një album me foto, ku monumenti shihet mes lagështirës dhe degradimit. Kjo xhami ka qenë e famshme për akustikën e saj të veçantë. Përveç të tjerave, Forumi ngre zërin dhe për punët restauruese ku në këto situata del më në pah niveli i tyre. “Ky është niveli i restaurimeve të Institutit të Monumenteve, por edhe ai i sistemit të kontrollit. Një kaos total në sistem që me sa duket, do të vijojë edhe për mjaft kohë, sepse askush nuk merret me kriteret dhe klasifikimin e cilësisë së punimeve për projektuesit dhe zbatuesit e punimeve të restaurimit”. Për paradoks, Forumi për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore tërheq vëmendjen se, “ndërkohë që ka nën ujë objektet e veta, Ministria e Kulturës fërkon krahët e ministrive të tjera për pasojat e përmbytjeve në Shqipëri”.