Mbreteresha e Liqenit bashkon traditen turizmin dhe kulturen

Gatime dhe prodhim i produkteve ushqimore për Festën e Midhjes, në evenimentin e përvitshëm turistik të organizuar nga Bashkia e Sarandës, nën kujdesin e kryetarit Stefan Çipa, PNUD-it dhe Bankës Botërore. Festa e Midhjes, si asnjëherë tjetër, ka sjellë në qytetin bregdetar turistë të shumtë nga i gjithë vendi, por dhe shumë të huaj. Festa filloi që herët në mëngjesin e 8 majit, ku shkolla e mesme Ekonomi-Turizëm në Sarandë dhe nxënësit e profesorët nisën përgatitjet dhe gatimet për këtë festë.

Gjithashtu dhe shumë institucione të tjera, si Shtëpia e Fëmijëve Sarandë, Konvikti i Shkollës së Mesme dhe të Lartë pranë Bashkisë Sarandë dhe Qendra Polivalente nisën në orët e para të paradites përgatitjet dhe gatimet për panairin dhe garën e gatimeve më të mira. Në panair morën pjesë me gatimet e tyre dhe disa kompani “katering”-u dhe restorante, të cilët me gatimet e tyre të ndryshme mbushën pavijonet e tyre plot ngjyra dhe shije të mrekullueshme nga duart e kuzhinierëve dhe shefave, të cilët dhuruan spektakël për qytetarët dhe turistët.

Shkolla e Mesme Ekonomike Sarandë

Dita e premte për nxënësit dhe mësuesit e kësaj shkolle filloi herët në mengjes. Kuzhinierët dhe ndihmësat e tyre në këtë shkollë ndezën furrat dhe bashkë me disa nxënës filluan të bëjnë parapërgatitjet për të nisur gatimin e disa prej specialiteteve të produkteve me midhje. Gatimet e tyre ishin tërësisht me bazë midhjen, që sipas tyre është dhe Mbretëresha e Liqenit të Butrintit. I shihje mësues, instruktorë kuzhine dhe nxënës të qeshur e me shumë përkushtim, teksa gatuanin dhe përgatisnin pjatat e ndryshme me midhje.

Të binte në sy shumëllojshmëria e gatimeve si, midhje tave, domate të mbushura me midhje, qofte me midhje, byrek me midhje, madje edhe ëmbëlsira me midhje. “'Është kënaqësi, - shprehet një prej instruktorëve dhe kuzhinier njëkohësisht, - që të gatuajmë dhe t’u servirim qytetarëve dhe turistëve të shumtë produktet tona me midhje”. “Kjo i shërben në radhë të parë Sarandës, por dhe nxënësve tanë, sepse jemi vend turistik dhe duhet që me këto evenimente të tërheqim sa më shumë turistë të huaj dhe vendas”, u shpreh instruktori.

Ndërsa nxënësit e shkollës i shikoje të përkushtuar dhe me kënaqësi të përfshirë në gatimin e pjatave të ndryshme, duke thënë se, “për ne është një promovim dhe eksperiencë që do të na shërbejë nesër kur të dalim dhe të punësohem në hotele, bare dhe restorante, gjë që do të na bëjë dhe më të komunikueshëm dhe më të përkushtuar për atë çka do të punojmë më pas”. Rreth orës 17, gjithçka ishte gati dhe stafi i shkollës, nxënës, mësues, instruktorë nisën në Bulevardin e Sarandës të mbushnin tavolinën me pjatat e tyre të mrekullueshme. Kryetari i Bashkisë Sarandë, Stefan Çipa, ka shpërndarë edhe Çmimin e parë të Kulinarisë, të cilin e ka marrë një prej kuzhinierëve e shefave, të një prej kompanive më të mëdha të “katering”-ut në vend.

Konkursi i gatimeve nisi në datën 8, ditën kur u hap Festa e Midhjes dhe përfundoi ditën e shtunë në darkë, 9 maj, me dhënien e çmimit të Bashkisë Sarandë, “Shefi dhe kuzhina më e mirë”. Gjatë këtij konkursi, të gjitha gatimet ishin falas për turistët dhe qytetarët dhe mund të provoje e shijoje gjithçka. Morën pjesë rreth 20 pavijone me gatime, që u shërbyen për dy ditë në bulevard qytetarëve, gatime të shijshme me midhje. Të binte në sy gjatë dy ditëve prania e shumë turistëve të huaj dhe nga Kosova, të cilët kaluan një fundjavë të paharrueshme në Sarandë.

Bashkia Sarandë e ka organizuar në mënyrë perfekte këtë festë, duke kuruar me detaje dhe ndërthurur argëtimin me shijen dhe qetësinë, që bulevardi i Sarandës të ofron në këto ditë pranvere. Gjatë dy ditëve, përveç gatimeve dhe panairit, janë organizuar koncerte, pjesë teatrale dhe takime me operatorë turistik, me qëllim promovimin e turizmit në Sarandë. Gjatë Festës së Midhjes kanë marrë pjesë dhe deputetët e qarkut të Vlorës dhe zonës së Sarandës, Koço Kokëdhima, Mira Shehu e Andrea Marto, deputeti i Gjirokastrës, Anastas Angjeli, funksionarë të lartë të shtetit dhe diplomatë e funksionarë të ambasadave të akredituara në Shqipëri.

Bllokimi nga BE

NÑ‘ vitin 1996, Bashkimi Evropian, pas njÑ‘ inspektimi nÑ‘ sezonin e verÑ‘s nÑ‘ vendin fqinj tÑ‘ ItalisÑ‘, konstatoi se disa produkte tÑ‘ molusqeve, si midhja, me prejardhje nga ShqipÑ‘ria, tÑ‘ eksportuara nÑ‘ Itali, disa probleme. Prodhimet shqiptare u kapÑ‘n nga analizat e laboratorit tÑ‘ Brukselit dhe inspektorÑ‘ve tÑ‘ ushqimit nÑ‘ kÑ‘tÑ‘ institucion me sëmundjen e kolerÑ‘s. MenjÑ‘herÑ‘ pas kÑ‘tij konstatimi nga inspektorët e ushqimit nÑ‘ BE, ShqipÑ‘ria u hoq nga harta e eksportimit tÑ‘ molusqeve me vendet e Bashkimit Evropian. Konkretisht nÑ‘ njÑ‘ nga rregulloret e BE-sÑ‘ dhe sot shkruhet se, “ShqipÑ‘ria nuk lejohet tÑ‘ eksportojÑ‘ asnjÑ‘ lloj molusku dhe produkte tÑ‘ saj nÑ‘ vendet e Bashkimit EvropianÑ‘”.

Eksporti

Eksporti i molusqeve tÑ‘ konservuara dhe sterilizuar apo tÑ‘ ngrira Ñ‘shtÑ‘ dhe arsyeja kryesore dhe ngÑ‘rçi i punÑ‘s sÑ‘ investitorÑ‘ve nÑ‘ fushÑ‘n e pÑ‘rpunimit tÑ‘ midhjes dhe molusqeve nÑ‘ pÑ‘rgjithÑ‘si. Edhe pse, sipas investitorÑ‘ve tÑ‘ kÑ‘saj fushe, janÑ‘ kryer misione inspektimi nga monitorues tÑ‘ BE-sÑ‘ pÑ‘r tÑ‘ certifikuar konformitetin me standardet e produkteve tÑ‘ saj, me qÑ‘llim qÑ‘ tÑ‘ mundÑ‘sohej lejimi i eksportit të kÑ‘tyre produkteve drejt tregjeve të BE, qeveria shqiptare nuk ka ndihmuar dhe stimuluar kÑ‘ta investitorÑ‘ pÑ‘r tÑ‘ bÑ‘rÑ‘ tÑ‘ mundur dhÑ‘nien e lejes pÑ‘r eksport drejt BE-sÑ‘. Fokusi i komisioneve tÑ‘ inspektimit tÑ‘ BE, ardhur nÑ‘ ShqipÑ‘ri pÑ‘r disa vjet rresht, ka qenÑ‘ i orientuar drejt produktit “midhje të freskëta” dhe konkluzioni i tyre nÑ‘ atÑ‘ kohÑ‘ nuk ka qÑ‘nÑ‘ ai i dëshiruari.

PÑ‘r rrjedhojÑ‘, kompanitÑ‘ qÑ‘ prodhonin produktet e “midhje e konservuar” nuk kanÑ‘ mundur tÑ‘ realizojnÑ‘ eksport tÑ‘ produkteve tÑ‘ tyre tÑ‘ konservuara. Qeveria, nga ana e saj, edhe pse i Ñ‘shtÑ‘ kÑ‘rkuar nga kÑ‘ta investitorë qÑ‘ tÑ‘ bÑ‘nte presionin e saj nÑ‘ BE, jo vetÑ‘m qÑ‘ nuk ka tentuar tÑ‘ drejtojÑ‘ kÑ‘to inspektime drejt kÑ‘tij biznesi, por shpeshherÑ‘, sipas investitorÑ‘ve, qÑ‘llimisht ka prishur punÑ‘, duke favorizuar kompani tÑ‘ tjera pranÑ‘ saj qÑ‘ operojÑ‘ nÑ‘ kÑ‘tÑ‘ fushÑ‘.

Nga studimi i kuadrit ligjor ekzistues rezulton se eksporti i produkteve tÑ‘ sterilizuara dhe tÑ‘ konservuara, Ñ‘shtÑ‘ krejt i mundshÑ‘m. Sipas investitorÑ‘ve, “çdo vonesÑ‘ e deritanishme qÑ‘ autoritetet shtetÑ‘rore tÑ‘ iniciojnÑ‘ procedurÑ‘n pranÑ‘ autoriteteve tÑ‘ BE-sÑ‘ pÑ‘r kryerjen e monitorimit dhe çertifikimit tÑ‘ kÑ‘tij produkti pÑ‘r t’u lejuar tÑ‘ eksportohet drejt BE-sÑ‘, ka shkaktuar drejtpÑ‘rdrejt dÑ‘m ekonomik, e pÑ‘rpos kësaj, ka sjellÑ‘ njÑ‘ numÑ‘r mÑ‘ pak tÑ‘ punÑ‘suarish dhe mosshfrytëzim tÑ‘ resurseve tÑ‘ vendit”.

Rregullorja e higjienës për përpunimin e midhjes

NÑ‘ mbÑ‘shtetje tÑ‘ ligjit Nr. 9308 dt. 04.11.2004 “Mbi ShÑ‘rbimin dhe Inspektoriatin Veterinar” dhe tÑ‘ Rregullores (EC) Nr. 853/2004 date 29.04.2004, Ministria e Bujqësisë ka nxjerrÑ‘ urdhÑ‘rin nr. 183 datÑ‘ 25.05.2007 “pÑ‘r miratimin e rregullores “mbi rregullat specifike tÑ‘ higjienÑ‘s pÑ‘r ushqimet me origjinÑ‘ shtazore”. Sipas kësaj rregulloreje, miratohen rregullat specifike, konform edhe standardeve tÑ‘ BE-sÑ‘, pÑ‘r higjienÑ‘n e produkteve me origjinÑ‘ shtazore.

NÑ‘ aneksin e bashkalidhur kÑ‘tij urdhÑ‘ri, sanksionohet se, “molusqet bivalve tÑ‘ gjallÑ‘ .. qÑ‘ nuk i janÑ‘ nÑ‘nshtruar depurimit, mund tÑ‘ dÑ‘rgohen nÑ‘ njÑ‘ stabiliment transformimi, ku duhet t’i nÑ‘nshtrohen njÑ‘ trajtimi pÑ‘r eleminimin e mikroorganizmave patogjene (heqja paraprake e rërës, baltrave, ose mukusit). Metodat e trajtimit janÑ‘: trajtim me sterilizues nÑ‘ kontenitorÑ‘ hermetikisht tÑ‘ mbyllur; trajtime pÑ‘rfshirÑ‘se hermetike; zhytjen nÑ‘ ujÑ‘ qÑ‘ vlon pÑ‘r aq kohÑ‘ sa tÑ‘ çojÑ‘ temperaturÑ‘n e brendshme tÑ‘ tyre nÑ‘ 90 gradë C; pjekja nga 3 deri nÑ‘ 5 min nÑ‘ enÑ‘ tÑ‘ mbyllur me temperaturÑ‘ nga 120 deri nÑ‘ 160 gradë C, më tej futja nÑ‘ ngrirje nÑ‘ – 20 gradë C pjekja nÑ‘ avull nÑ‘n presion”, thuhet nÑ‘ rregullore.

Midhja e tregtuar me bidona, me sёmundje dhe pasoja pёr shёndetin

Tregu i midhjes sÑ‘ gjallÑ‘ nÑ‘ qytetin e SarandÑ‘s prej vitesh ka dy mÑ‘nyra tÑ‘ tregtimit tÑ‘ kÑ‘tij produkti. MÑ‘nyra e parÑ‘ Ñ‘shtÑ‘ ajo e tregtimit nga kultivuesit legjitim dhe tÑ‘ certifikuar nga qeveria dhe pushteti lokal. Kultivuesit e midhjes nÑ‘ impiantet e Butrintit, prej disa vitesh kanÑ‘ falimentuar nga apatia e shtetit dhe mostregtimi i midhjes se gjallÑ‘, nÑ‘ guackÑ‘, nÑ‘ asnjÑ‘ vend jashtÑ‘ shtetit, pÑ‘r shkak tÑ‘ embargos qÑ‘ BE-ja i ka vendosur  ShqipÑ‘risÑ‘ dhe tregtimit tÑ‘ produkteve tÑ‘ molusqeve nÑ‘ vendin tonÑ‘. MÑ‘nyra e dytÑ‘, që Ñ‘shtÑ‘ edhe më makabrja dhe antihigjenikja, Ñ‘shtÑ‘  ajo e tregtimit dhe nxjerrjes sÑ‘ midhjes nga liqeni i Butrintit e individÑ‘ve tÑ‘ ndryshÑ‘m.

Ata shkojnÑ‘ nÑ‘ mÑ‘ngjes herÑ‘t nÑ‘ liqen dhe nxjerrin, apo vjedhin nÑ‘ raste tÑ‘ veçanta, midhjen, ku mÑ‘ pas e ziejnÑ‘ nÑ‘ disa kuti apo kazanÑ‘ tÑ‘ papastruar, nÑ‘ breg tÑ‘ liqenit çdo ditÑ‘. Rituali i grumbullimit tÑ‘ midhjes vijon me qÑ‘rimin e saj nga guacka e zezÑ‘, ku nÑ‘ anÑ‘ tÑ‘ liqenit nga zierja e shumtÑ‘ dhe pÑ‘rditÑ‘, janÑ‘ akumuluar dengje tÑ‘ mÑ‘dha me guacka bosh midhjesh, tÑ‘ cilat bartin qÑ‘ nga krimbat e mëdhej prej 5 cm, deri tek insekte parazitÑ‘ dhe lavra tÑ‘ dÑ‘mshme pÑ‘r organizmin e njeriut, tÑ‘ tokës dhe pemÑ‘ve nÑ‘ ambjentet qÑ‘ rrethojnë liqenin e Butrintit. PisllÑ‘ku qÑ‘ rrethon ambientet, ku ziehen dhe nxirren midhjet nga individÑ‘ nÑ‘ liqenin e Butrintit nÑ‘ SarandÑ‘ Ñ‘shtÑ‘ mÑ‘ tepÑ‘r se skandaloz.

Edhe pse kjo gjendje vijon prej 23  vjetÑ‘sh, askush nuk ka ndÑ‘rhyrÑ‘ nga organet kompetente qÑ‘ tÑ‘ ndalojÑ‘ kÑ‘tÑ‘ katastrofe higjienike, që ka kapluar gjithÑ‘ SarandÑ‘n dhe zonat pÑ‘rreth nga nxjerrja pa kriter e midhjes nÑ‘ liqen. Si tÑ‘ mos mjaftonte ambienti ku zjehet, nxirret dhe mblidhet midhja, qÑ‘ Ñ‘shtÑ‘ si nÑ‘ AfrikÑ‘, faza e dytÑ‘ vijon me shitjen e kÑ‘saj midhjeje tÑ‘ qelbur dhe me shumÑ‘ e shumÑ‘ sÑ‘mundje tÑ‘ bartura nÑ‘ tÑ‘. NÑ‘ tregun e qytetit tÑ‘ SarandÑ‘s, nÑ‘ ish-qendrÑ‘n e qytetit, sot agjencia e autobuzÑ‘ve, si dhe nÑ‘ shumÑ‘ lokale dhe bar-restorante tÑ‘ qytetit, shërbehet kjo midhje. Tregtimi i saj bëhet me porosi nga restorantet, lokalet e ndryshëm, dhe nÑ‘ fund nÑ‘ mes tÑ‘ diellit, shitet nÑ‘ bidona nÑ‘ tregun e qytetit, ku era e rÑ‘ndÑ‘ dhe pisllÑ‘ku vijon tÑ‘ shoqÑ‘rojnÑ‘ midhjen gjithandej.

Edhe pse kjo gjendje katastrofike, që mund të ketë edhe pasoja nÑ‘ shÑ‘ndetin e individÑ‘ve, dihet nga tÑ‘ gjitha organet kompetente lokale dhe qendrore, madje dhe Inspektoriati i Ushqimit e njeh si fenomen, nuk ka reaguar askush pÑ‘r tÑ‘ mos e lejuar. Shitja e bidonave me midhje bëhet nÑ‘ mes tÑ‘ ditÑ‘s dhe pa asnjÑ‘ kontroll sanitar dhe cilësor. Kjo rendon dhe do tÑ‘ rÑ‘ndojÑ‘ nÑ‘ kurriz tÑ‘ gjithÑ‘ komunitetit nÑ‘ SarandÑ‘ dhe jo vetÑ‘m. OperatorÑ‘t dhe bizneset e licencuara tÑ‘ produkteve tÑ‘ midhjes i kanÑ‘ bÑ‘rÑ‘ thirrje qeverisÑ‘ dhe pushtetit lokal qÑ‘ tÑ‘ ndÑ‘rhyjÑ‘ sa mÑ‘ shpejt, qÑ‘ tÑ‘ eliminojÑ‘ kÑ‘tÑ‘ katastrofÑ‘ higjenike.