E zgjata ca për këto dy fjalët se shoh disa shkronjëtorë toskë që i përdorin pa kursim megjithë që e dinë mirë gjuhën.
***
Më 1497, domethënë 30 vjet pas vdekjes së Skënderbeut, udhëtoi nëpër Shqipëri një Flamand (nga Belgia) që ia thonin Arnalt van Harff. Kish udhëtuar edhe në shumë vise të tjera të Lindesit e la një libër me të madhe rëndësi në të cilën ndodhet edhe një mbledhje fjalësh shqip; po e shpallim më tutje. Libri i Arnaldit van Harff është më i vjetri te i cili shkruhet gjuha shqipe.
Kombësia
Sot për sot në Shqipëri nukë ka Shqipëtarë; ka vetëm ‘Turq’ edhe ‘Kaurë’ do me thënë Shqiptarë që e kanë turp ta thonë veten Shqiptarë. Por, a ka qenë gjithherë kështu? Nuk ka qenë një kohë kur edhe Shqiptarët e ndjenin në funt të shpirtit se ç’është kombësia?
Shkronjëtori ingledhetar Hobhouse, i cili kish udhëtuar nëpër Shqipëri bashkë me lordin Byron në 1809 thotë këto fjalë: kur pyet njerëzit e të tjerë viseve të Turqisë se ç’janë të përgjigjen ‘jemi turq’ e ‘jemi të krishterë’; po një njeri i Shqipërisë të përgjigjet vetëm ‘jam Shqipëtar’. Se mendimi kombëtar është shumë i shkëlqyer në Shqipëri.” Do me thënë Shqiptarët ishin mëmëdhetarë që një shekull më parë; sot na u bënë ‘Turq’ edhe “Kaurë’!
Kur kërkon më në thellësi njeriu shkakun e kësaj prapësie, i duket që kombësia jonë zu të humbasë kur u ngjall Greqia. Gjer atëherë Shqiptarët e krishterë rronin vëllazërisht me të tjerë; po si u bë e veçantë Greqia, nga një anë shqiptarët muhamedanë u shtrënguan t’i lidhen më fort Turqisë, nga ana tjetër të krishterët shqiptarë iu qasnë të voglit shtet të krishterë gjersa u bënë fare fare Grekër.
Me këtë mënyrë, Greqia e ngjallur prej Shqiptarëve u bë shkak për vdekjen e tyre.
Marrë nga revista Albania nr. 10, 30 tetor 1899, Vitit i tretë i botimit.
Materiali është përshtatur nga gjuha origjinale dhe është sjellë në shqipen e sotme, me përpjekjen për të ruajtur të paprekur disa prej fjalëve.