21 Qershor 2025

Në filmin e vitit 1981 Raiders of the Lost Ark, Indiana Jones garon për të gjetur Arkën e Besëlidhjes përpara se ta bëjnë nazistët. Por, ndonëse ky film aventuresk është trillim, ai përmban një nga referencat më të famshme moderne për këtë relikt fetar, i cili thuhet se daton nga kohët e lashta, duke u përmendur në Biblën Hebraike dhe në Dhiatën e Vjetër të Krishterë. Por çfarë është ajo?

Ndryshe nga objekte të tjera fetare me përshkrim të turbullt, si për shembull Kupa e Shenjtë, Arka e Besëlidhjes përshkruhet me shumë hollësi në tekstet fetare. Ka rrëfime për origjinën, fuqinë dhe qëllimin e saj.

Megjithatë, shumë pyetje për Arkën e Besëlidhjes mbeten: A është e vërtetë? A ka me të vërtetë fuqi të mbinatyrshme? Dhe nëse po, çfarë ndodhi me të?

Çfarë është Arka e Besëlidhjes?

Arka e Besëlidhjes është një arkë e stolisur me ar që përmendet në Biblën Hebraike dhe në Dhiatën e Vjetër. Thuhet se është ndërtuar rreth 3000 vjet më parë nga izraelitët dhe besohet se përmban pllakat origjinale prej guri ku janë gdhendur Dhjetë Urdhëresat, ligjet që hebrenjtë dhe të krishterët besojnë se u shkruan nga Zoti dhe iu dhanë Moisiut në malin Sinai.

Libri i Eksodit përshkruan se si Zoti i dha Moisiut udhëzime të qarta për ndërtimin e Arkës që do të mbante Dhjetë Urdhëresat. Sipas Eksodit, udhëzimet ishin mjaft specifike:

“Të bëjnë një arkë prej druri akacie, dy e gjysmë kubitë e gjatë, një kubit e gjysmë e gjerë dhe një kubit e gjysmë e lartë. Të vishet me ar të pastër nga brenda dhe jashtë, dhe të ketë një rrethore prej ari përreth. Të derdhen katër unaza ari dhe të vendosen te katër këmbët e saj, nga dy unaza në secilën anë. Pastaj të bëhen shufra prej druri akacie dhe të mbulohen me ar. Të futen shufrat në unazat anësore të arkës për ta bartur atë. Shufrat do të mbeten gjithmonë në unazat e arkës; nuk duhet të hiqen. Pastaj, brenda arkës, do të vendosësh pllakat e ligjit të besëlidhjes që do të të jap.”

Ndërkohë që Eksodi e përshkruan Arkën sipas udhëzimeve të sakta të Zotit (që përfshijnë edhe një “kapak pajtimi prej ari të pastër” me “dy engjëj të bërë prej ari të punuar me çekan në skajet e kapakut”), libri i Ligjit të Përtërirë sugjeron se ajo ishte bërë vetëm prej druri.

Përveç Dhjetë Urdhëresave, thuhet se Arka përmbante edhe shkopin e Aaronit. Aaroni ishte vëllai i Moisiut dhe shkopi i tij besohet se kishte fuqi të mbinatyrshme, përfshirë kthimin në gjarpër, thirrjen e pleshtave dhe bretkosave, si dhe kthimin e ujit në gjak.

Ashtu si shkopi i Aaronit, edhe vetë Arka e Besëlidhjes besohej se kishte fuqi magjike dhe aftësi të jashtëzakonshme.

Fuqitë çudibërëse të Arkës së Besëlidhjes

Hebrenjtë dhe të krishterët besojnë jo vetëm se Arka mban objekte të shenjta, por edhe se vetë arka ka fuqi të mëdha.

Në Dhiatën e Vjetër, Arka lidhet me mrekulli të shumta. Për shembull, sipas National Geographic, thuhet se ajo pastronte rrugën nga rreziqe si kafshë helmuese gjatë daljes së izraelitëve nga Egjipti. Gjithashtu thuhet se ndali rrjedhën e lumit Jordan, duke i lejuar ata të kalonin në Tokën e Premtuar.

“Sapo populli u nis për të kaluar Jordanin, priftërinjtë që mbanin Arkën e Besëlidhjes dolën para tyre,” thuhet në Librin e Jozueut. “Jordanit i kishte ardhur përmbytja gjatë korrjes, por sapo priftërinjtë prekin ujin, rrjedha nga lart ndaloi.”

Libri vazhdon: “Kështu populli kaloi përballë Jerikos. Priftërinjtë që mbanin Arkën qëndruan në mes të Jordanit mbi tokë të thatë, derisa i gjithë Izraeli kaloi mbi tokë të thatë.”

Relikti fetar kishte rol edhe në Betejën e Jerikos, kur izraelitët e bartën atë për shtatë ditë rreth qytetit. Pas shtatë ditësh, muret e Jerikos ranë dhe ata pushtuan qytetin.

Por kur Arka u vodh nga filistinët, ata nuk arritën të përdornin fuqinë e saj. Përkundrazi, ata u përballën me sëmundje dhe vuajtje, derisa e kthyen Arkën te izraelitët.

Misteri i vendndodhjes së Arkës

Prej shekujsh, Arka e Besëlidhjes ka ngjallur pyetje të shumta te besimtarët dhe skeptikët. Disa dyshojnë në ekzistencën e saj. Shumë nga çfarë dimë për të vjen nga tekstet fetare, dhe burimet laike nuk japin prova të sigurta për ekzistencën e saj. Historiani romako-hebre Flav Jozefi e përmend disa herë në veprën Antikiteti i Hebrenjve, por burimi i tij kryesor ka qenë Shkrimi i Shenjtë.

Prandaj, bindja nëse Arka ekzistonte varet shumë nga besimi i individit. Shumica e hebrenjve dhe të krishterëve besojnë se ajo ka ekzistuar dhe ka pasur fuqi të dhëna nga Zoti. Por besimtarët ndahen në mendime për fatin e saj. Sipas Live Science, studiuesit biblikë mund të ndjekin gjurmët e Arkës, por vetëm deri në një pikë.

Sipas shumicës së tyre, Arka arriti në Izraelin e lashtë dhe më vonë u vendos në Tempullin e Solomonit në Jerusalem, rreth vitit 957 p.e.s. Ajo qëndroi atje për disa shekuj, deri kur babilonasit shkatërruan Jerusalemin në vitin 586 p.e.s. Që nga ai moment, gjurmët e saj humbasin.

Mundësitë janë që babilonasit e morën ose e shkatërruan. Megjithatë, ajo nuk përmendet në listën e plaçkave të tyre. Ndërkohë, librat e Makabenjve, dhe gjithashtu Kurani, libri i shenjtë i Islamit, sugjerojnë se Arka u fsheh në një shpellë në malin Nebo nga profeti Jeremia. Thuhet se ai shpalli: “Vendi do të mbetet i panjohur deri sa Zoti të mbledhë përsëri popullin e tij dhe të tregojë mëshirën e tij.”

Një tjetër teori thotë se Arka përfundoi në Etiopinë e sotme. Disa besojnë se ajo ndodhet në Kishën e Zonjës Mari e Sionit në qytetin Axum, ku vetëm “Rojtari” i saj mund ta shohë.

Por kjo, si dhe të gjitha teoritë e tjera, nuk është konfirmuar kurrë. Live Science përmend një studiues që thuhet se e pa Arkën etiopiane gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe deklaroi se nuk ishte origjinalja.

Atëherë, ku ndodhet sot Arka origjinale e Besëlidhjes? Ashtu si shumë relikte të tjerë fetarë, vendndodhja e saj është një mister. Ndoshta është shkatërruar, ndoshta është fshehur, ose ndoshta po pret momentin e duhur për të dalë sërish.

Për të krishterët besimtarë, Libri i Zbulesës sugjeron se Arka nuk do të shfaqet sërish deri në kohët e fundit:

“Atëherë tempulli i Perëndisë në qiell u hap, dhe brenda tij u pa Arka e Besëlidhjes së Tij. Dhe pati vetëtima, gjëmime, bubullima, një tërmet dhe një breshër i madh.”