Ustallaret e gernetes

Ustallarët e gërnetës
Për aq sa pamë dje në parapremierën për gazetarët, ky është një realizim më i pjekur se dokumentari paraardhës, por i takon asaj audience që do të dijë se si erdhi në Shqipëri klarineta, si u adaptua nga instrumentistët vendas se si ata e zhveshën nga kostumi i instrumentit klasik dhe e futën në këngët e gëzimit dhe të vajit. Krijuan prandaj brenda saj veglën imagjinare, "gërnetën", i njëjti instrument në pamje, por me tingull të ndryshëm, me muzikë isopolifonie. Këtë lloj informacioni mund ta gjesh në botime të veçanta, atë që nuk e gjejmë dot as në regjistrimet televizive janë fragmentet e intervistës me usta Laverin që thotë: "Kur luaj në klarinetë, çmendem". Ky personazh është vlera më e vërtetë e filmimeve. Laver Bariun, si asnjë artist tjetër shqiptar para tij nuk e kishim parë dhe as dëgjuar kurrë të thotë që kur është i nervozuar instrumenti i tij është më i ndjeshëm; që nuk ka hipur ndonjëherë në skenë pa pirë, që është injorant në nota dhe që mbesën e tij e përcolli në varreza me një vaj gërnete.

Pamë bashkë me ustain e Përmetit, Remzi Lelën (Çobanin) dhe Novruz Nuren (Lulushin), nga të cilët jeton vetëm i pari. Pa këto gjysma portrete dhe kabatë e tyre, ky dokumentar do ishte thjesht didaktik.

Një pjesë e mirë e pasardhësve e ustallarëve luajnë në dasma, instrumentin e gostisin me raki, ndërsa njerëzit me muzikë që nuk e nderon gërnetën. Ky është një nga shqetësimet e Donika Mustafajt: degjenerimi i instrumentit që ka zbritur nga skena dhenë sheshin e dasmave. Nëse ka qenë ky qëllimi, shfrytëzimi folklorik i instrumentit, duket gjysmë i përmbushur.

Të dy realizimet e Mustafajt, megjithëse quhen dokumentarë janë më afër emisionit televiziv. Materiali arkivor është i pakët, mungon raporti filmik i instrumentistëve me kohën. Duket i pajustifikueshëm montazhi që kapërcen kohët nga përshëndetja e Enver Hoxhës dhe Ramiz Alisë nga tribuna tek Sali Berisha si lider i Partisë Demokratike menjëherë pas nëntëdhjetës.

Mungon detaji, gjuha filmike është nën influencën e fjalës, të tekstit të folur, komentues, që e dominon imazhin. Kjo vlen për pjesën kur Mustafaj prezantohet në ftesë si dokumentariste, ndërsa pozicioni i saj si skenariste dhe realizuese në titra duket më i sakti. Po ashtu, do të ishte më me vend që narratori të mos bëhej nga vetë Mustafaj, por nga një aktor profesionist për lexime të këtij lloji.

"Magjia klarinetë" është prodhim i Televizonit Publik Shqiptar, i Drejtorisë së Programeve Satelitore. Zgjat 30 minuta, i subtitruar në gjuhën angleze. Autorja thotë se mendohet të marrë pjesë në Festivalin e Montekarlos.

Elsa Demo : Gazeta Shekulli

Artikujt e fundit


Reklama

Reklama