11 Mars 2023

Zbulimi i një grupi mjetesh 3 milionë vjeçare sugjeron se njerëzit nuk ishin në fakt të parët që punuan dhe përdorën veglat.

Studiuesit besojnë se një i afërm i hershëm evolucionar i quajtur Paranthropus i përdori ato për të prerë mishin 300,000 vjet përpara nesh.

Artefaktet prej guri janë shembuj të asaj që njihet si një ‘paketë veglash Oldowan’ dhe u gjetën në sitin arkeologjik Nyayanga në Kenia e sotme.

Analiza e modeleve të veshjes në 30 nga mjetet tregoi se ato ishin përdorur për të prerë, gërvishtur dhe goditur si kafshët ashtu edhe bimët.

Besohet të jetë një nga shembujt më të vjetër të njohur të paraardhësve të njeriut që përdorin mjete, si dhe dëshmia më e vjetër e homininëve – specie të konsideruara si njerëzore ose të lidhura ngushtë – që hanë kafshë shumë të mëdha të quajtura ‘megafauna’.

Dr Thomas Plummer, autori kryesor i studimit, tha: “Ky është një nga shembulli më i vjetër nëse jo më i vjetër i teknologjisë Oldowan.

Kjo tregon se grupi e mjeteve ishte shpërndarë më gjerësisht në një datë më të hershme sesa e kishin kuptuar njerëzit, dhe se ishte përdorur për të përpunuar një shumëllojshmëri të gjerë të indeve bimore dhe shtazore.

Ne nuk e dimë me siguri se cila ishte rëndësia por shumëllojshmëria e përdorimeve sugjeron se ishte e rëndësishme për këta hominin.”

Ekipi u tërhoq fillimisht në Gadishullin Homa në Kenia nga raportet e majmunëve të fosilizuar si babunë, të cilët shpesh gjenden së bashku me dëshmitë e paraardhësve njerëzorë.

Një seri gërmimesh në Nyayanga, duke filluar në vitin 2015, zbuluan 330 artefakte të ngjashme me veglat, 1776 kocka kafshësh dhe dy molarët hominin të identifikuar se i përkisnin Paranthropus.

Rezultatet e analizës së tyre, të udhëhequr nga Universiteti i Qytetit të Nju Jorkut (CUNY), u publikuan dje në revistën Science.

Artikujt u datuan midis 2.58 dhe 3 milion vjet, dhe ka shumë të ngjarë të jenë rreth 2.9 milion vjet të vjetra.

Midis tyre ishin ato që dukej të ishin gurë çekiç, bërthama dhe thekon, tre llojet e veglave prej guri në një paketë veglash Oldowan.

Dy të parët përdoreshin të dyja për të grimcuar materialet e ngrënshme, ndërsa të dytat kishin një teh të mprehtë për prerje.

Autori i vjetër Dr Rick Potts, nga Muzeu i Historisë Natyrore i Institutit Smithsonian, tha:

“Me këto mjete ju mund të shtypni më mirë se kanaçe e dhëmbit të një elefanti dhe të preni më mirë se qentë e një luani.

Teknologjia Oldowan ishte si të evoluonte papritur një grup dhëmbësh krejt të ri jashtë trupit tuaj dhe u hapi paraardhësve tanë një shumëllojshmëri të re ushqimesh në savanën afrikane.”