BE, zgjohu! – Mos ia lini Ballkanin Perëndimor Rusisë apo Kinës

– 08.04.22

Tridhjetë vjet më parë, filloi lufta trevjeçare në Bosnje-Hercegovinë, duke vrarë më shumë se 100,000 njerëz në tre vjet.

Mizoria më e keqe e vetme ndodhi në Srebrenicë në lindje, ku gjatë disa ditëve në korrik 1995 ushtarët serbë të Bosnjës vranë më shumë se 8,000 burra dhe djem boshnjakë.

30 vjet më vonë, Bosnje-Hercegovina sot është në krizë të thellë politike, e copëtuar nga elitat e korruptuara politike, mohuesit e gjenocidit dhe politikanët pro Kremlinit.

Ata janë gati ta shtyjnë vendin në prag të kolapsit për axhendat e tyre separatiste dhe interesat personale.

Si socialistë dhe demokratë, ne i bëjmë thirrje për një kohë të gjatë që Bashkimi Evropian të jetë më aktiv për t’i dhënë fund kësaj krize, duke përfshirë presionin dhe sanksionet ndaj atyre që bojkotojnë institucionet shtetërore.

BE-ja ka detyrimin të mbrojë integritetin territorial, unitetin dhe paqen e Bosnje-Hercegovinës dhe të parandalojë kthimin në dhunën e viteve 1990.

Por për të luajtur një rol më të fortë politik në Bosnje-Hercegovinë, Evropa duhet të rifitojë urgjentisht kredibilitetin e saj në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Është e habitshme se sa të zhgënjyer me BE-në po bëhen njerëzit e rajonit. Besimi në BE po bie

Premtime të thyera?

Për shembull, perceptimet e BE-së si aleati më i madh i Maqedonisë së Veriut ranë ndjeshëm nga 43.2 përqind në 2019 në 13.1 përqind në 2021, sipas Institutit për Demokraci – Societas Civilis. Një arsye për këtë është mosveprimi i Evropës. Ose edhe më keq: premtime të thyera.

Kur Athina dhe Shkupi ranë dakord për Marrëveshjen historike të Prespës katër vjet më parë për të zgjidhur një mosmarrëveshje 27-vjeçare që kishte të bënte vetëm sipërfaqësisht me emrin e Maqedonisë së Veriut, ajo hapi një mundësi emocionuese: për të filluar futjen e Ballkanit Perëndimor në gjirin e Bashkimit Europian- dhe, duke vepruar kështu, mbillni farat e paqes dhe prosperitetit për miliona njerëz.

Por ne nuk e mbajtëm fjalën. BE-ja ende nuk i ka hapur bisedimet e anëtarësimit as me Maqedoninë e Veriut dhe as me Shqipërinë, megjithëse ka thënë vazhdimisht se të dy vendet kanë bërë gjithçka që ne u kemi kërkuar për të nisur negociatat.

Lufta e Putinit kundër Ukrainës dhe vlerave evropiane duhet të jetë një thirrje zgjimi për BE-në që të ri-angazhohet urgjentisht në Ballkanin Perëndimor.

Vonesa e mëtejshme në procesin e zgjerimit të BE-së do ta bëjë rajonin më të prekshëm. Disa fuqi rajonale dhe globale kanë një interes politik dhe financiar në rritje për të penguar ambiciet evropiane të të gjashtë republikave të Ballkanit Perëndimor.

Ndërhyrja e huaj ruse dhe fushatat dezinformuese kanë lënë tashmë gjurmët e tyre, veçanërisht në Bosnje-Hercegovinë, Mal të Zi dhe Serbi, ku kemi parë demonstrata të mbështetjes për Federatën Ruse pas sulmit të Putinit ndaj Ukrainës.

Varësia e Serbisë nga Moska shkon aq larg sa qeveria madje refuzoi të rreshtohej me sanksionet e BE-së kundër Rusisë. Nëse autoritetet serbe nuk e ndryshojnë kursin e tyre pas zgjedhjeve të së dielës së kaluar, atëherë kjo duhet të ketë pasoja për perspektivën e vendit në BE.

Por në çdo rast, Evropa nuk duhet të heqë dorë nga rajoni. Më shumë se kurrë, ne kemi nevojë për angazhimin dhe veprimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor për të kundërshtuar fushatat e ndërhyrjes së Rusisë dhe Kinës që përhapin ndjenja anti-BE dhe përpjekjet për të destabilizuar të gjithë rajonin.

Ne u bëjmë thirrje krerëve të shteteve dhe qeverive të Bashkimit Evropian që përfundimisht të hapin negociatat e anëtarësimit me Shkupin dhe Tiranën.

Ne besojmë fuqimisht se sapo të hapen negociatat, ndikimi i dezinformatave ruse, si dhe grupeve dhe partive populiste të mbështetura nga Rusia, do të ulet dhe forcat pro-demokratike dhe pro-evropiane do të fokusohen në reformat e nevojshme drejt anëtarësimit evropian.

Procesi i zgjerimit, i kryer siç duhet, do të jetë një motor për ndryshime për demokracinë, lirinë e medias, liritë civile dhe sundimin e ligjit – vlerat që Putini ua ka mohuar rusëve për vite dhe për të cilat ukrainasit tani janë të detyruar të luftojnë.

E ardhmja e Ballkanit Perëndimor qëndron në Bashkimin Evropian, në sundimin e ligjit, demokracinë liberale, drejtësinë sociale dhe energjinë inovative të një shoqërie të hapur.

Anëtarësimi në BE dhe, më e rëndësishmja, negociatat e plota dhe ambicioze në rrugën drejt tij ofrojnë garancinë e vetme që qytetarët e gjashtë kombeve në një moment në një të ardhme jo shumë të largët do t’i gëzojnë këto përfitime. Europa nuk duhet t’i zhgënjejë. EU Observer

Nga Gazeta Shqiptare