Kodiket e Shqiperise i jepen publikut nga Arkivi i Shtetit

Ka qene nje ngjarje kulturore, botimi i Drejtorise se Pergjithshme te Arkivit te vepres shkencore te ilustruar "Kodiket e Shqiperise". Ne kete perzgjedhje, jane studimet e nje periudhe 135 vjecare te 100 kodikeve dhe 17 fragmenteve te "FONDIT 888" te Arkivit bashke me referenca, nje fjalor shpjegues dhe shume shenime sqaruese. Nje redaksi, e drejtuar nga Dr.Shaban Sinani, drejtori i Institucionit, ka bere te mundur hartimin e vepres prestigjioze, qe eshte kontribuar financiarisht nga UNESCO dhe patrimonuar nga Presidenti Moisiu

Ben Andoni

Jane disa ngjarje qe e bejne krenare kulturen kombetare. Nje e tille, pa asnje dyshim, ka qene edhe aktiviteti i djeshem i Drejtorise se Pergjithshme te Arkivave ne "Sheraton Tirana". Ku eshte prezantuar, vepra madhore shkencore e ilustruar, "Kodiket e Shqiperise" kushtuar doreshkrimeve ungjillore, qe i jane bere te njohura publikut per nje periudhe historike gati 135 vjecare. Jo me shume se nje arritje, aktiviteti i djeshem i bashkeorganizuar dhe me Komisionin Kombetar te UNESCO-s dhe Akademine e Shkencave ka qene edhe sfida e shkencetareve te historise shqiptare per nje disipline kaq profesionale. Per te qene te sinqerte "tradita e shkrimeve kishtare ne Shqiperi ka pasur me shume vemendje ne shkencen boterore, sesa ne ate antropologjike shqiptare", ka shtuar Prof. Shaban Sinani, nje nga organizatoret kryesore te ketij botimi prestigjioz. Duhet shtuar se per shkak te pozicionit ateist te shtetit shqiptar, per nje kohe relativisht te gjate, keto studime jane lene menjane. Ndersa, pranohet nga ana tjeter, se per te hulumtuar dhe per te studiuar keto kryevepra do te duheshin specialiste te vertete, te denje per te vleresuar si duhet keto thesare.

Aktiviteti

Ishte i gjithe ky sfond, qe ka mbledhur dje paradite, akademike te shquar, studiues te njohur nen patronazhin e Presidentit te Republikes, Alfred Moisiu. Dr.Shaban Sinani, qe ka drejtuar aktivitetin, ka prezantuar dhe tre recenzente te njohur, respektivisht Prof. Andromaqi Gjergji, Prof. Aleksander Meksi dhe Prof. Neritan Ceka. Te tre studiuesit kane vleresuar botimin, si nje kontribut per kulturen kombetare dhe si nje ndihmese per vetedijen e shqiptareve. Ne kete linje ka qene edhe presidenti i Republikes, i cili ka shtuar se "rinia jone duhet te jete e ndergjegjshme per kete qe trashegon" dhe ne fund ka shtuar qe "keto vlera duhet te njihen nga politika shqiptare". Dr.Sinani, i cili eshte inisiator i kesaj vepre, ka vleresuar gjykimin, qe i eshte bere vepres duke premtuar se sugjerimet profesionale do te ishin te vlefshme per botimet e tjera. Ne aktivitet kane qene te pranishem studiues dhe punonjes te ndryshem te disiplinave historike dhe shume aktiviste te Shoqerise Civile.

Per kodiket

Dy kodiket, qe ishin prezente ne sallen e konferencave te Sheratonit kane qene pika ku u zhvendos me vone, interesimi viziv i auditorit te zgjedhur. Dy mrekulli, si mund te quheshin dy kodiket e demostruar, kane qene me pas, ajo qe lidhte aktivitetin me rendesine e tij. Publiku i gjere i njeh kodiket nga aktivitetet e vazhdueshme, qe ka krijuar Drejtoria e Arkivave. Ndersa, i fiksuar ne mendjet e shume syresh, ka mbetur "Kodiku i purpurt i Beratit-Codex Purpureus Beratinus", qe u ekspozua edhe ne Vatikan. Ky doreshkrim nga te paktit e mbetur te kohes se tij eshte i lidhur dhe vazhdon qe te lidhet me emrin e Shen Gjon Gojartit, qe mbahet si nje nga protagonistet e hershem te krishterimit. Rendesia e ketij kodiku eshte se tek ai mund te evidentohet ne nje fare menyre, kalimi prej fjales se shenjte tek shkrimet e shenjta. Thuhet nga studiuesit vendas se numri i kodikeve tane te njohur ne bote eshte i kufizuar. Por "Beratinus" kalon shume perpara. Ai ka vlere sepse ne te gjenden gjurme te shkrimeve siriake (Te Lindjes) dhe te Perendimit. Duhet thene se ne Shqiperi, dijetari i pare qe i beri te njohur ato, ka qene Ilo Mitke Qafezesi. Ndersa, duke iu kthyer Beratinus, rendesia e tij eshte e madhe, se vellime si ai kane mbijetuar pak ne bote, referuar studiuesve.

Botimi

Redaksia e drejtuar nga Dr. Sinani ka perzgjedhur per vepren "Kodiket e Shqiperise" pjesen me te madhe te artikujve dhe shkrimeve te ndryshme njohese dhe studiuese per doreshkrimet ungjillore, per publikun, ne nje periudhe me te gjate se nje shekullore. Si parendes eshte marre ipeshkvi i Beratit, Anthim Aleksudhi dhe eshte vazhduar me te tjere. Jane perzgjedhur per kete 100 kodike dhe 17 fragmente. Keto jane pjese e "Fondit 888" te AQSH-se. Nuk jane futur ende dhe presin driten e botimeve te tjera, nje numer kodikesh, qe jane ne arkiv, por ne fonde te tjere respektive si ne ato te "Arqipeshkvise se Gjirokastres, Drinopolit, Shkodres, Manastirit te Shen Gjon Vladimirit dhe disa fonde te tjera. "Disa kodike, si 'Liturgjia e Shen Gjon Gojartit', qe pershkruan Batiffol-i, pa bere fjale per disa te tjere, qe ky nuk arriti t'i shohe me sy, si nje kodik i shekullit te pare qe ruhej ne Gjirokaster, si edhe nje kodik tjeter i shekullit te 4-t, ekzistenca e te cilit do te ndryshonte kalendarin e kulturave ne shkalle evropiane e boterore, sikurse dihet me vone u zhduken pa gjurme. Tani ato ekzistojne vetem ne pershkrimet e studiuesve", veren studiuesi Sinani. Shumica e shkrimeve qe botohen ne kete veper jane te karakterit "katalog". Alekxoudis pershkroi 6 doreshkrime; Battifol pershkroi e analizoi 16, megjithese kishte permendur me shume. Eshte edhe studimi i Koder-it e Erich Trapp-it. Keta erdhen dhe i pane ne arkivat tona ne vitet '60. Ata i bene te njohur ne listat nderkombetare, ekzistencen e nje numri kodikesh te panjohur te botes shqiptare dhe pergatiten dhe studimet per Beratinus-1 dhe Beratinus-2. Redaksise, qe ka pergatitur botimin, i eshte dashur te punoje dhe per shenimet shpjeguese, saktesuese dhe krahasuese ne dy forma: si shenime te brendashkruara dhe si shenime ne fund te faqeve. Ketij botimi i eshte shtuar dhe nje fjalorth. Duhet shtuar se botimi eshte mbeshtetur financiarisht nga UNESCO dhe dje Dr. Sinani nuk ka harruar pa permendur edhe kontributin e Dr.Matsuura, Drejtorit te Pergjithshem te UNESCO, qe e ka vleresuar dhe ndihmuar kete botim.

Perfundim

Cfare duhen te gjitha keto-mund te pyesin njerez te thjeshte? Ne fakt, jo ndonje gje e madhe, por Shoqata Nderkombetare Biblike, qe eshte duke punuar ne Londer, dhe qe punon per redaktimin e Dhiates se Re, mbi bazen e referencave te doreshkrimeve te vjetra, me qellim qe ky tekst te jete i pranueshem per te gjitha kishat, doreshkrimin "Beratinus" p.sh. e vlereson si nje prej pikembeshtetjeve me te rendesishme te nismes se saj. Kjo eshte nje nga gjerat e fundit, qe Shqiperia dhe trashegimia e saj i ka falur pafund Krishterimit. Kete mision, dje, punonjesit e Arkivit e ndjenin teksa kishin pse te ishin krenare perpara auditorit, qe ka pershendetur iniciativen e tyre.


Artikujt e fundit


Reklama

Reklama