Skender Kamberi. –

Z. Kamberi, si do t’i komentonit ju ndryshimet e fundit të parashikuara në projektligjin e ri të qeverisë për Galerinë Kombëtare të Arteve?

Sot nuk duhet të merremi me ndryshim emrash, por me problemet që kemi me artin figurativ. Pra, sa po propagandohen piktorët dhe skulptorët tanë, sa vend u lëmë për t’i ballafaquar me piktorët jashtë, si duhet t’i nxisim dhe inkurajojmë ata, pasi paraqesin historinë dhe kulturën e vendit. Sot Galeria e Arteve ka një fasadë me hekura para, e cila ia ka zënë frymën dhe ia ka prishur bukurinë. Nuk e di se çfarë përfaqëson ajo masë metalike në hyrje të një galerie aq të bukur. Unë dua të them së pari që ajo Galeri duhet që të shtohet në hapësirë, kaq aq shumë vend, pra duhet të marrë përmasa të reja, se Shqipëria ka shumë piktorë me emër dhe të aftë që duhet të ekspozojnë veprat e tyre. Emrin ajo galeri e ka shumë të bukur. “Luvri” i famshëm në Francë, që kur ka lindur ka mbajtur atë emër, ndaj edhe qëndron ashtu i madh e me emër në botë. Aty ka shumë vepra që nuk janë ekspozuar, madje vepra shumë të bukura që kritika botërore i ka vlerësuar. Pra, nëse do zgjerohet Galeria, do mund të shtohen pikturat e ekspozuara, do rritet interesi i turistëve, do propagandohet arti pamor shqiptar dhe në botë do marrim vlerësime të tjera pozitive. Unë kam aty mbi 40 punë, por si unë ka me dhjetëra piktorë të tjerë, që kanë shumë vepra dhe askush nuk mund t’i shohë të ekspozuara, pasi kaq është ai vend, ajo hapësirë. Pra, ne kemi aty veprat tona, kemi punët tona dhe nuk marrim më asnjë shpërblim si të drejtë autori.

Cili është vizioni juaj për Galerinë? Si duhet të jetë ajo?

Artistët sot nuk shpërblehen.  Dua të them, se Galeria ka shumë mundësi që të kthehet një qendër të madhe turistike, e cila mund të thithë mijëra turistë brenda saj. Do vetëm pak ide dhe menaxhim koherent. Le t’i kthejmë sytë nga Europa, sesi i ka bërë galeritë e saj. Jo të shkojmë larg, por në Italinë fqinje. Në Firence, në Romë, në Venecia kanë galeri që tërheqin miliona vizitorë. Personalisht, në Komo të Italisë në kështjellën muze Komo, kam dy punë që i kanë blerë me kënaqësi dhe i kanë ekspozuar. Pra, se dinë të blejnë, pasi dinë të reklamojnë. Ndërsa tek ne, piktorët kanë ngelur të varfër shumë, si piktorët e shquar holandeze të shekullit të XVI që i shisnin pikturat për bukën e gojës. Pra, këto duhet të shihen, jo të shikohet ndërrimi i emrave.  Artisti i mirë duhet të vlerësohet, se piktorë si Sali Shijaku apo Nestor Jonuzi e shumë të tjerë paraardhës  nuk po vlerësohen dhe pse veprat e tyre janë në galeritë më të bukura të botës.

Cila është gjendja e Galerisë sipas jush sot?

Galeria sot është lënë në vitin që e ndërtoi Enver Hoxha. Funksioni i saj nuk është zmadhuar, madje është zvogëluar, pasi me ato që janë vendosur para saj, ajo nuk duket nga bulevardi, i ka ikur ai shkëlqim. Ndoshta kanë dashur të imitojnë Luvrin, që ka një si piramidë trekëndëshe në hyrje, por ajo është e vogël, e konceptuar dhe është në funksion të galerisë, pasi të intrigon. Por ajo që është vendosur tek ne është e shëmtuar dhe pa ide funksionale në shërbim të galerisë. Nëse ajo do zmadhohet, do përzgjidhen veprat, do restaurohen veprat e vjetra, do seleksionohen në gjithësinë e tyre, do ekspozohen ahere vlera e saj do jetë e shumëfishtë. Pra, këto janë problemet e artit figurativ sot, këto janë ato që duhet të na shqetësojnë, pasi po të ridimensionohet Galeria, nis do marrë paraqitje bashkëkohore, ajo do bëhet burim të ardhurash. Zgjerimi, afrimi i veprave të bukura të viteve të fundit, reklamimi i gjithanshëm i vlerave që mbart janë detyra imediate që do t’ia rrisin vlerën kësaj galerie, që e kemi pasur aq të bukur dhe në zemër të Tiranës . Me këto ndryshime, ajo do jetë e denjë të konkurrojë galeritë më të mira të rajonit dhe do i bëjë paraqitjen më dinjitoze identitetit të kombit shqiptar. Emrin ajo galeri e ka, të bukur madje. Le ta fisnikërojmë më tej atë, nga brenda dhe jashtë, që të ndriçojë në çdo aspekt.