29 Nentor 2025

Tre biznesmenë të fuqishëm, dy amerikanë dhe një rus, u ulën mbi një laptop në Miami Beach muajin e kaluar, mesa duket për të hartuar një plan për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

Por sipas njerëzve të njohur me diskutimet, të cituar në një artikull nga Wall Street Journal, qëllimi i vërtetë ishte shumë më i gjerë: të hartohej një rrugë e fshehtë për të riintegruar ekonominë ruse në arenën ndërkombëtare dhe për të siguruar një rol udhëheqës për kompanitë amerikane në projektet e ardhshme të investimeve.

Në pronën bregdetare të Steve Witkoff, një zhvillues miliarder dhe i dërguar special për qeverinë amerikane, po zhvillohej një takim që, sipas njerëzve të njohur me bisedimet, shkoi shumë përtej pretendimit të një plani paqeje.

Kirill Dmitriev, kreu i fondit sovran të pasurisë së Rusisë dhe negociatori personal i Vladimir Putin, kishte luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e dokumentit mbi të cilin po punonin të tre burrat në ekran. Jared Kushner, dhëndri i Presidentit Donald Trump, kishte ardhur me avion nga shtëpia e tij aty pranë në ishullin e vogël, i njohur si “Bunkeri i Miliarderëve”.

Sipas të njëjtave burime, diskutimet kishin të bënin me një plan ambicioz për të riintegruar ekonominë e Rusisë prej 2 trilion dollarësh në tregun ndërkombëtar, me kompanitë amerikane të vendosura të parat në radhë për përfitime ekonomike në të ardhmen.

Dmitriev promovoi përdorimin e rreth 300 miliardë dollarëve në rezerva të ngrira ruse në bankat evropiane për të financuar projekte të përbashkëta SHBA- Rusi dhe një program rindërtimi të udhëhequr nga SHBA-ja në Ukrainë.

Ai gjithashtu propozoi bashkëpunim në Arktik për të shfrytëzuar mineralet e rralla të tokës, ndërsa argumentoi se edhe një mision i përbashkët në Mars me SpaceX të Elon Musk nuk ishte jashtë diskutimit.

Ku synon Kremlini?

Për Kremlinin, bisedimet në Miami ishin kulmi i një strategjie që zyrtarët perëndimorë thonë se ishte planifikuar përpara se presidenti të merrte detyrën: të anashkalonte sistemin tradicional të sigurisë kombëtare të SHBA-së dhe të promovonte Rusinë si një vend me mundësi të mëdha ekonomike, në vend të një kërcënimi ushtarak.

Me propozime të mëdha në sektorët e energjisë dhe minierave të metaleve të rralla, Moska synonte të riformësonte hartën ekonomike të Evropës dhe të rriste distancën midis SHBA-së dhe aleatëve të saj tradicionalë.

Dmitriev, një ish-ekzekutiv i Goldman Sachs, kishte gjetur një vesh të hapur te Wittkoff – një bashkëpunëtor i gjatë i presidentit të SHBA-së – dhe Kushner, fondi i investimeve të të cilit Affinity Partners kishte siguruar miliarda në investime nga shtetet arabe. Vizioni i tyre i përbashkët përputhej me qasjen e Trump se krizat gjeopolitike mund të zgjidhen përmes marrëveshjeve ekonomike. Siç i tha Witkoff Wall Street Journal:

“Rusia ka burime të mëdha dhe hapësira të gjera toke. Nëse të gjithë marrin pjesë dhe përparojnë, kjo do të veprojë si një mburojë kundër konflikteve të ardhshme.”

Rrjedhja e planit me 28 pika shkaktoi reagime të menjëhershme nga qeveritë evropiane dhe Ukraina, të cilat argumentuan se ai i shërben kryesisht pozicioneve ruse dhe anashkalon “vijat e kuqe” kritike të Kievit. Pavarësisht sigurimeve nga zyrtarët amerikanë se teksti nuk është finalizuar, shqetësimi mbetet, pasi Rusia korr përfitime tregtare pavarësisht ndryshimit të dhunshëm të kufijve. Kryeministri polak Donald Tusk komentoi në mënyrë karakteristike:

“Ne e dimë se kjo nuk ka të bëjë me paqen. Ka të bëjë me tregtinë”.

Në Shtëpinë e Bardhë, drejtuesit e shohin kombinimin e interesave të biznesit dhe gjeopolitikës si një mundësi. Sipas një personi me njohuri për bisedimet, Rusia preferon kompanitë amerikane mbi konkurrentët evropianë, të cilët “kanë folur me përçmim” për përpjekjet e paqes. “Është ‘Arti i Marrëveshjes’ i Trump:

‘Shikoni, unë po e bëj këtë marrëveshje dhe ajo ka përfitime të mëdha ekonomike për Amerikën’”, tha burimi.

Synimet e Putinit

Pyetja mbetet nëse Putini është serioz në lidhje me këtë qasje apo nëse po përpiqet të blejë kohë për të vazhduar një luftë që ai e sheh si me rëndësi historike. Megjithatë, bashkëpunëtorë të ngushtë të tij, si Gennady Timchenko, Yuri Kovalchuk dhe vëllezërit Rotenberg, kanë dërguar përfaqësues në takime sekrete me kompani amerikane, duke eksploruar marrëveshjet e minierave dhe energjisë – madje edhe ringjalljen e tubacionit Nord Stream 2.

Në frontin e energjisë, Exxon Mobil është takuar me Rosneft të Rusisë në lidhje me një kthim të mundshëm në projektin Sakhalin, ndërsa investitorë të tjerë, përfshirë Todd Bailey dhe Elliott Investment Management, po shqyrtojnë blerjen e aseteve ndërkombëtare ruse nën presion për shkak të sanksioneve.

Në të njëjtën kohë, qarqe pranë qeverisë po shqyrtojnë investimet në projekte të gazit natyror të lëngshëm në Arktik ose edhe në tubacionin Nord Stream 2, me biznesmenin Steven Lynch që ka forcuar praninë e tij në holl përmes një bashkëpunëtori të Donald Trump Jr.

Nuk ka asnjë tregues se Witkoff, Shtëpia e Bardhë apo Kushner po hartojnë ose koordinojnë këto nisma investimi. Witkoff, i cili pritet të vizitojë Rusinë për herë të gjashtë këtë javë, tha se ukrainasit “kanë luftuar heroikisht për pavarësinë e tyre” dhe se “është koha për të konsoliduar atë që kanë arritur përmes diplomacisë”.

Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë për diplomaci sekrete, Anna Kelly, tha se materialet nga Kievi dhe Moska po mblidheshin për të zhvilluar një plan paqeje, ndërsa një zyrtar qeveritar konfirmoi se Kushner dhe Witkoff u takuan në Miami me këshilltarin ukrainas të sigurisë kombëtare Rustam Umerov dhe folën me Presidentin Volodymyr Zelensky.

Megjithatë, disa agjenci amerikane kishin njohuri të kufizuara mbi kontaktet e Witkoff.

Në diskutimet që çuan në samitin e gushtit të kaluar në Alaska, një shkëmbim masiv i të burgosurve u konsiderua madje pa dijeninë e plotë të CIA-s ose Departamentit të Shtetit. Pas samitit, agjencitë evropiane të inteligjencës publikuan një dosje që detajonte negociatat ekonomike SHBA-Rusi, duke habitur zyrtarët e lartë.

Witkoff punon ngushtë me Zëvendëspresidentin J.D. Vance dhe Sekretarin e Shtetit Marco Rubio, ndërsa i dërguari i posaçëm për Ukrainën, gjenerali në pension Keith Kellogg, është lënë në mënyrë efektive mënjanë dhe ka njoftuar largimin e tij nga administrata.

Sipas raportit, pamja që po del është e një procesi në të cilin biznesmenët me ndikim po shkojnë përtej kufijve tradicionalë të diplomacisë, duke kërkuar të kombinojnë paqen dhe projektet e mëdha ekonomike. Siç tha Witkoff:

“Unë merrem me bërjen e marrëveshjeve. Kjo është arsyeja pse jam këtu. Ne vazhdojmë të trokasim në derë dhe të propozojmë ide”.