1 Nentor 2025

Nga Mathias Rueb, FRANKFURTER ALLGEMEINE

Kryeministrja italiane, Giorgia Meloni, festoi gjerësisht përvjetorin e tretë të marrjes së detyrës më 22 tetor.

Një përvjetor tjetër, megjithatë, ajo e kaloi në heshtje: mëngjesin e 16 tetorit 2024, 16 emigrantët e parë mbërritën në qendrën italiane të pritjes në qytetin port të Shëngjinit në veri të Shqipërisë, dhe prej aty, pas kontrollit të parë mjekësor dhe psikologjik, u transferuan në kampin e deportimeve në Gjadër, disa kilometra larg.

Menjëherë pas nënshkrimit të deklaratës së qëllimeve me kryeministrin shqiptar Edi Rama në nëntor 2023, Meloni e kishte lavdëruar këtë lloj kampi si një mjet të rëndësishëm në luftën kundër emigracionit të paligjshëm. Por vetë ndërtimi pati vonesa: objektet u bënë gati pesë muaj më vonë se sa ishte parashikuar. Pastaj, para gjykatave italiane dhe europiane, qeveria e Romës pësoi disa humbje.

Të gjithë emigrantët me anije, të cilët u transferuan nga Garda Bregdetare italiane direkt nga Mesdheu në kampet në Shqipëri, sipas urdhrit të gjykatave, duhej të transportoheshin prapë në Itali. Tani ata po ndjekin procedurën e rregullt të azilit, e cila ishte parashikuar të shkurtohej përmes transferimit direkt nga ujërat ndërkombëtare të Mesdheut në një shtet jo-anëtar të BE-së si Shqipëria. Vetëm rreth gjashtëdhjetë emigrantë me anije kaluan deri në shkurt 2025 përmes kampeve të Gjadrit dhe Shëngjinit, të cilat janë projektuar për një kapacitet prej 3600 personash në vit.

Në fund të marsit, qeveria në Romë vendosi që kampi në Gjadër të përdorej si qendër deportimi për emigrantët, të cilëve kërkesa për azil në Itali u ishte refuzuar, dhe që ishin në paraburgim për shkak të veprave penale. Por edhe ky përdorim nuk solli përparim në “modelin Shqipëri”. Këtë e vërtetuan tre deputetë të partive opozitare të majta, të cilët përvjetorin e parë të hapjes së kampeve e shfrytëzuan për një vizitë inspektimi në Shqipëri. Qendra e pritjes në portin e Shëngjinit ishte krejtësisht bosh. Në Gjadër, parlamentarët gjetën 25 persona. Qendra e mbyllur e rikthimit në kampin e një ish-aeroporti ushtarak, e cila që nga marsi ka një kapacitet për 144 emigrantë, ishte pothuajse e pazbatuar.

Sipas Ministrisë së Brendshme italiane, që nga shtatori rreth dhjetë persona transportohen çdo dy javë nga Italia në Gjadër. Shumica e tyre, përpara rikthimit në vendet e tyre, dërgohen përsëri në Itali. Vetëm në fillim të majit, pesë egjiptianë u fluturuan direkt nga Shqipëria në Kajro.

Deputeti socialdemokrat, Matteo Orfini, kritikoi në Gjadër se mbajtja në paraburgim e kërkuesve të azilit të refuzuar dhe rikthimi i tyre nga Shqipëria shkel jurisprudencën e Gjykatës Evropiane. Gjithashtu, vendosja e disa kërkuesve të azilit në kampin shqiptar shpenzon shumë para. Qeveria e ka vlerësuar koston e operimit të kampeve në 650 milion euro për pesë vjet, ndërsa opozita parashikon që shpenzimet mund të arrijnë deri në një miliard euro.

Nëse llogaritet se gjatë vitit të parë të funksionimit rreth 200 emigrantë kaluan përmes qendrave dhe kostot operative sipas të dhënave të qeverisë janë 130 milion euro në vit, atëherë rezulton një kosto prej 650,000 euro për person, tha Orfini: “Ky dështim paguhet me paratë e taksapaguesve.”