PJESA E NENTE
GJYKATAT
Neni 135
1. Pushteti gjyqësor ushtrohet nga Gjykata e Lartë, si dhe
nga gjykatat e apelit e gjykatat e shkallës së parë,
të cilat krijohen me ligj.
2. Kuvendi mund të krijojë me ligj gjykata për fusha
të veçanta, por në asnjë rast gjykata të
jashtëzakonshme.
Neni 136
1. Anëtarët e Gjykatës së Lartë emërohen
nga Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit.
2. Njëri nga anëtarët emërohet Kryetar sipas procedurës
së parashikuar në paragrafin 1 të këtij neni.
3. Kryetari dhe anëtarët e Gjykatës së Lartë
qëndrojnë në detyrë për 9 vjet pa të drejtë
riemërimi.
4. Gjyqtarët e tjerë emërohen nga Presidenti i Republikës
me propozim të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
5. Gjyqtarë mund të jenë vetëm shtetasit me arsim
të lartë juridik. Kushtet dhe procedura e zgjedhjes caktohen
me ligj.
Neni 137
1. Gjyqtari i Gjykatës së Lartë mund të ndiqet
penalisht vetëm me miratimin e Kuvendit.
2. Gjyqtari i Gjykatës së Lartë mund të ndalohet
ose të arrestohet vetëm në qoftë se kapet në
kryerje e sipër të një krimi ose menjëherë
pas kryerjes së tij. Organi kompetent njofton menjëherë
Gjykatën Kushtetuese. Kur Gjykata Kushtetuese nuk jep pëlqimin
brenda 24 orëve për dërgimin në gjykatë të
gjyqtarit të arrestuar, organi kompetent është i detyruar
ta lirojë atë.
3. Gjyqtarët e tjerë mund të ndiqen penalisht vetëm
me miratim të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
4. Gjyqtari mund të ndalohet ose të arrestohet vetëm
në qoftë se kapet në kryerje e sipër të një
krimi ose menjëherë pas kryerjes së tij. Organi kompetent
njofton menjëherë Këshillin e Lartë të Drejtësisë.
Në qoftë se Këshilli i Lartë i Drejtësisë
nuk jep pëlqimin brenda 24 orëve për dërgimin në
gjykatë të gjyqtarit të arrestuar, organi kompetent është
i detyruar ta lirojë atë.
Neni 138
Koha e qëndrimit të gjyqtarëve në detyrë nuk
mund të kufizohet; paga dhe përfitimet e tjera të tyre
nuk mund të ulen.
Neni 139
1. Mandati i gjyqtarit të Gjykatës së Lartë mbaron
kur:
a) dënohet me vendim gjyqësor të formës së
prerë për kryerjen e një krimi;
b) nuk paraqitet në detyrë pa arsye për më shumë
se 6 muaj;
c) mbush moshën 65 vjeç;
ç) jep dorëheqjen;
d) deklarohet i paaftë për të vepruar me vendim gjyqësor
të formës së prerë.
2. Mbarimi i mandatit të gjyqtarit deklarohet me vendim të
Gjykatës së Lartë.
Neni 140
Gjyqtari i Gjykatës së Lartë mund të shkarkohet
nga Kuvendi me dy të tretat e të gjithë anëtarëve
të tij për shkelje të Kushtetutës, për kryerjen
e një krimi, për paaftësi mendore a fizike dhe për
akte e sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën
dhe figurën e gjyqtarit. Vendimi i Kuvendit shqyrtohet nga Gjykata
Kushtetuese, e cila, kur vërteton se ekziston një nga shkaqet
e mësipërme, deklaron shkarkimin e tij nga detyra.
Neni 141
1. Gjykata e Lartë ka juridiksion fillestar dhe rishikues. Ajo
ka juridiksion fillestar kur gjykon akuzat penale kundër Presidentit
të Republikës, Kryetarit dhe anëtarëve të Këshillit
të Ministrave, deputetëve, gjyqtarëve të Gjykatës
së Lartë dhe gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese.
2. Për njësimin ose ndryshimin e praktikës gjyqësore,
Gjykata e Lartë ka të drejtë të tërheqë
për shqyrtim në kolegjet e bashkuara çështje të
caktuara gjyqësore.
Neni 142
1. Vendimet gjyqësore duhet të jenë të arsyetuara.
2. Gjykata e Lartë duhet t'i botojë vendimet e saj, si dhe
mendimet e pakicës.
3. Organet e shtetit janë të detyruara të ekzekutojnë
vendimet gjyqësore.
Neni 143
Qenia gjyqtar nuk pajtohet me asnjë veprimtari tjetër shtetërore,
politike ose private.
Neni 144
Gjykatat kanë buxhet të veçantë, të cilin
e administrojnë vetë. Ato e propozojnë buxhetin e tyre
sipas ligjit.
Neni 145
1. Gjyqtarët janë të pavarur dhe u nënshtrohen vetëm
Kushtetutës dhe ligjeve.
2. Kur gjyqtarët çmojnë se ligjet vijnë në
kundërshtim me Kushtetutën, nuk i zbatojnë ato. Në
këtë rast, ata pezullojnë gjykimin dhe ia dërgojnë
çështjen Gjykatës Kushtetuese. Vendimet e Gjykatës
Kushtetuese janë të detyrueshme për të gjitha gjykatat.
3. Ndërhyrja në veprimtarinë e gjykatave ose të
gjyqtarëve passjell përgjegjësi sipas ligjit.
Neni 146
1. Gjykatat i japin vendimet në emër të Republikës.
2. Vendimet gjyqësore shpallen publikisht në çdo rast.
Neni 147
1. Këshilli i Lartë i Drejtësisë përbëhet
nga Presidenti i Republikës, Kryetari i Gjykatës së Lartë,
ministri i Drejtësisë, 3 anëtarë të zgjedhur
nga Kuvendi, si dhe 9 gjyqtarë të të gjitha niveleve,
të cilët zgjidhen nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare.
Anëtarët e zgjedhur qëndrojnë në detyrë
për 5 vjet pa të drejtë rizgjedhjeje të menjëhershme.
2. Presidenti i Republikës është Kryetar i Këshillit
të Lartë të Drejtësisë.
3. Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me propozim të
Presidentit, zgjedh nga radhët e tij një zëvendëskryetar.
Zëvendëskryetari organizon veprimtarinë e Këshillit
të Lartë të Drejtësisë, si dhe kryeson mbledhjet
e tij në mungesë të Presidentit të Republikës.
4. Këshilli i Lartë i Drejtësisë vendos për
transferimin e gjyqtarëve, si dhe për përgjegjësinë
e tyre disiplinore sipas ligjit.
5. Transferimi i gjyqtarëve nuk mund të bëhet pa pëlqimin
e tyre, përveçse kur këtë e diktojnë nevojat
e riorganizimit të sistemit gjyqësor.
6. Gjyqtari mund të shkarkohet nga Këshilli i Lartë i
Drejtësisë për kryerjen e një krimi, për paaftësi
mendore a fizike, për akte e sjellje që diskreditojnë
rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit ose për
pamjaftueshmëri profesionale. Kundër këtij vendimi gjyqtari
ka të drejtë të ankohet në Gjykatën e Lartë,
e cila në këtë rast, vendos me kolegje të bashkuara.
|