Zbulohet një teatër i lashtë Liqeni i Ohrit - në të vdekur Ora biollogjike e burrit rreh Rrezitja: jetësore Çanta e duhur Rrobebanjot Ditët e Pushimit Kopshte çatie Kripa mbron këmbët Njoftim

Kanceri i lëkurës

Nga të gjitha llojet e kancerit që diagnostikohen për çdo vit, një e treta është kancer lëkure. Ky lloj kanceri kap kryesisht njerëzit midis moshave 40 dhe 60 vjeç. Por të rinjtë kapen nga kancer lëkure të llojit më të keq.
Grave u bëhet më shpesh kancer lëkure në fytyrë, në krahë dhe këmbë. Meshkujve u bëhet më shpesh tumor në fyt, kokë dhe nofull.

90 % e kancerit në lëkurë ka lidhje me rrezet ultravioletë të diellit.

Nishanet e zakonshme: Kanë formë të rregullt Kufizohen në mënyrë të njëjtë nga të gjitha anët me lëkurën Janë një ose dyngjyrëshe të cilat janë shpërndarë në mënyrë të rregullt Janë më të vogla se 5 mm në diametër Rriten me rritjen e njeriut e pastaj mbeten të pandryshueshme

Por rrezet e diellit nuk janë vetëm të këqia: ato janë njëkohësisht një kusht i rëndësishëm për qenien e jetës në tokë si dhe kanë shumë ndikime shëndetsjellëse.
- Ne ndjehemi fizikisht dhe psiqikisht më mirë kur shndrin dhe është ngrohtë, thotë kryemjeku Henrik Ullen, i njësisë parandaluese të kancerit në Stokholm të Suedisë.
Dielli ndihmon gjithashtu trupin për të prodhuar vitaminën D, e cila nevojitet për të ndërtuar skeletin. Vitamina D ndihmon trupin të marrë gëlqere nga zorra.

Kështu që natyrisht njeriu duhet të dalë e të marrë rreze dielli gjatë verës. Por kjo duhet bërë ashtu si duhet.

Nishanet e këqia (maligna melanom) Kanë formë dhe trashësi të çrregullt Kufizohen në mënyrë jo të njëjtë nga të gjitha anët me lëkurën Janë shumëngjyrëshe, kafe të errët, të zeza por edhe të bardha e me nuanca të kuqe Njolla është më e madhe se 5 mm në diametër Mund të rriten përnjëherësh Mund të të krruhen, të gjakosen apo edhe të bijnë pas njëfarë kohe. < Mund të ngrihen duke marrë ngjyrë të kaftë të errët, blu në të zezë apo qoftë edhe duke ruajtur vetë ngjyrën e lëkurës Nishani i keq mund të dalë edhe në një vend ku më përpara nuk ka pasur ndonjë nishan

Nishanet e mira dhe të këqia

Ata që heqin më keq se të tjerët nga rrezet e diellit janë personat me lëkurë tepër të bardhë dhe me shumë prenka dhe nishane
Kujdes duhet të bëjnë në mënyrë të veçantë ata njerëz që shohin ndryshime tek nishanet e tyre të trupit, të cilat janë të formës 'nevi dysplastike' që janë nishane më të mëdha se pesë milimetra, kanë disa shtresa ngjyrash dhe janë të parregullta në formë. Nevia dysplastike mund të jetë ndonjëherë shkalla e parë e krijimit të kancerit. Njerëzit me këtë lloj njolle në trup bëjnë mirë t´u shmangen rrezeve të diellit, por mund të shkojnë në plazh për të notuar.

Që të kesh me dhjetra nishane në trup nuk është ndonjë gjë e jashtzakonshme, por nëse këto ndryshojnë me kohën në ndonjë farë mënyre atëherë do të ishte mirë të këshilloheshin sa më shpejt me mjekun. 80 % e pacientëve mund të shërohen.

Mbrotja nga rrezet e këqia të diellit

Për tu mbrojtur nga rrezet e këqia të diellit duhet përdorur krem me filter mbrojtës ndaj diellit. Një krem mbrojtës ndaj diellit duhet të mbrojë qoftë nga rrezet ultravioletë A poashtu edhe ato B si dhe duhet t´i qëndrojë ujit. Kështu nuk ka shumë rëndësi se cila markë kremi zgjidhet. Një krem më i shtrenjtë nuk do të thotë se është më cilësor.
Nuk është e lehtë të zgjedhësh kremin si dhe faktorin e duhur mbrojtës ndaj diellit pasi këto ndryshojnë nga njeriu në njeri, duke u varur nga pigmenti mbrojtës melanin që ndodhet në lëkurë. Përpara se lëkura të mësohet me diellin, ajo ka nevojë për një faktor të lartë mbrojtës ndaj tij, ndërsa nga fundi i verës mund të zgjidhet një faktor më i ulët. Pastaj nëse njeriu lahet shpesh, është e rëndësishme të zgjedhë një krem që i qëndron mirë ujit. Një prodhim që i qëndron ujit duron dy të lara ku secila të ketë një kohëzgjatjeje prej 20 minutash.
Mbrotja e kremit mund të jetë një filtër kemikal ose filter kokrrizash.
Filtri kemikal përmban lëndë që shkrihen dhe thithen nga trupi i cili më vonë i nxjerr jashtë në formën e urinës. Këto lëndë e mbrojnë trupin duke thithur rrezet e diellit.
Disa studiues zvicerianë kanë arritur në përfundimin se lëndët kimikale që përdoren në këto kremra, mund të sjellin çrregullime të disa hormoneve tek njerëzit, prandaj studime të mëtejshme duhen bërë në këtë drejtim.

Atyre që kanë lëkurë të ndjeshme u këshillohet përdorimi i kremrave me filter kokrrizash. Ky pakëson rreziqet për kundërveprime alergjike.
Filtri i kokrrizave përbëhet nga pluhur i cili nuk thithet nga lëkura. Ky përmban dioksid titani apo zinku, të cilat i reflektojnë rrezet e diellit.
E keqja e këtij lloji filtri është se mund të ngjitet si një cipë e bardhë pas lëkurës.

Tepër e rëndësishme është edhe mënyra sesi lyhet trupi me krem. Një gabim i zakonshëm që bëhet është përdorimi i më pak kremi nga sa duhet. Njeriu duhet të lyejë krejt trupin. Nevojitet të paktën dy miligram krem për çdo centimetërkatror të lëkurës.

Por Ullen thotë se mënyra më e mirë për tu mbrojtur nga rrezet e rrezikshme janë prapëseprapë rrobat: kasketa dhe veshjet verore. Meqënëse rrezatimi ultravioletë kalon përmes bebes së syrit, syzet e diellit janë mbrojtës tepër të rëndësishëm. Një sasi drite tepër e madhe mund të bëjë që dalëngadalë thjerra e syrit të turbullohet dhe shikimi përkeqësohet.

Ullen thotë gjithashtu se njeriu duhet t´i shmanget marrjes së rrezeve në mesditë, kur rrezatimi është më i fuqishëm, duke gjetur kështu strehë nën hije. Kështu fuqia e rrezeve ultravioletë pakësohet me gjysmën.
Në vendet mesdhetare ku bën pjesë edhe Shqipëria nuk duhen marrë rreze dielli në më tepër se 15-30 minuta në orën 12 të drekës.
Diçka tjetër që është e rëndësishme të dihet është ajo që era dhe retë e vogla freskojnë motin por nuk pengojnë rrezet ultravioletë.

Pas djegies nga dielli

Nëse njeriu është djegur nga rrezet e dielli, nuk mbetet shumë për të bërë. Këshillohet që në këtë fazë, për t´u mbrojtur nga kanceri i lëkurës i shkaktuar nga marrja e tepruar e rrezeve të diellit, të mirren hape vaji peshku ose të lyhet lëkura me vaj ulliri. Sipas një studimi të bërë nga Universiteti Mbretëror i Liverpool-it ka dalur se nëse mirret dhjetë miligram vaj peshku në ditë për tre muaj me rradhë, lëkura merr një mbrojtje të brendshme përkundër veprime dëmtuese të diellit. Disa studiues mendojnë se gjithashtu marrja e vitaminave C dhe E mund të ndihmojë lëkurën të marrë veten.

Kur njeriu është djegur, duhet të presë një javë që lëkura të marrë veten përpara se të marrë përsëri rreze dielli.

Një ngushëllim për ata që janë djegur është ai që nuk është vetëm djegia e çastit ajo që çon drejt kancerit në lëkurë. Besohet që ka të bëjë edhe me sasinë e rrezeve ultravioletë të cilave u nështrohet trupi ynë. Por me rëndësi në sa më sipër është edhe sasia e përgjithshme e rrezeve të cilave trupi yni i nënshtrohet përgjatë jetës. Prandaj nuk duhet tepruar me marrje rrezesh dielli.

Përgatiti Alvin Ekmekçiu
Burimet: Metro, Aftonbladet.
Vë re! Respekto punën tonë ! Mos përdor shkrimet e kësaj reviste pa lejen tonë dhe pa vënë në dukje se puna e kujt është !