ETHYMOLOGJIA E EMRIT ZEUS
ZOISI SKIPE
ZEUSI
(2690-2615 p.e.r.)
Emri Zeus Zeusi I Biri I Kronit, është
emër skip-illir ashtu sikurse ishte vet dëshira e Tij,
para se të ndërronte jetë, që të shëndrrohej
në Skipe (Shqipe, shqiponjë) dhe u thirr Zeusi Skipe
- ZOISI SKIPE, ZO IS, zë ish, domethënë Zo
/zë / ish zoni ishte, ishte Zo /Zë is Ze Zeu Zeus
Zeusi, që spjegohet përmes Shqipes së Vjetër.
Vet tingulli z i cili në fillim
ishte s që përcakton tingullin so në
trajtën e shkurtë të emrit so son soni / zo^
zo^n zoni / za^ za^n zani / zë zëu zëri
/ - ku kuptimi i tingullit S është vet kuptimi
i fatit të njeriut edhe në kohën tonë / O
me S në mes, që ndanë sferën e
fatit në dy pjesë në formë të lakueshme,
ashtu sikur edhe është vet forma e shkrolës /shkronjës/
- S diametralisht në dy diametra harkor, të barabartë,
që symbolizojnë dy anët e jetës, dy pjesët
e fatit të njeriut, përmes dy ngjyrave bardh e zi
përcakton fshehtsinë e jetës së njeriut
që synkronizon të mirën e të ligën dhe
barabarësinë e tyre fundamentale, si dy pjesë aqë
të afërta të së njejtës tërësie
ashtu sukurse është edhe vet - jeta e njeriut .
Tingulli S so është
forma e lakueshme që nënkupton lëvizjen gjarpërore,
përmes dy harqeve me kahje të kundërta dhe gjatë
lëvizjes edhe vet krijimi i tingullit so / son / soni /
zo^ zoni / zë zëri domethënë krijimi
i zërit gjatë lëvizjes së trupit. S është
edhe syri i gjarpërit, shikimi me syrin e gjarpërit, që
shkatërron të ligën dhe mbron njeriun në
momentet më fatale të jetës së tij. Syri i gjarpërit
(S) është kuptimi i shpëtimtarit të njeriut,
e mu për atë është i njohur edhe Kulti mbi Gjarpërin
nga antikuiteti, që në lat. është serpente
.
Shqiptarët sipas traditës së lashtë
e konsiderojnë gjarpërin në themele të shtëpisë
si roje, Roja e Shtëpisë dhe si mbrojtja e fatit të
familjës kulti hyjnor mbi gjarpërin
Kështu, vet forma fgurative e tingullit fonetik
S reciprokisht është lëvizja harkore gjarpërore
e trupit anasjelltas, nga e djathta e në të majtë,
e që realisht, e figurativisht kur bëhet lëvizja, nga
e djathëta në të majtë krijohet forma Z
si kahje e kundërt e tingullit S. Lëvizja S
nënkupton skriptin e sonit kurse Lëvizja Z nënkupton
shkrimin e zonit shkrimin e zërit sonskriptin / zonskriptin
- sanskriptin shkrimin e shkrolës S sonskrit/ sanskrit
Sanskritja. Duke filluar nga e kundërta e lëvizjes
së trupit, nga e djathëta lartë, në harkun e parë,
deri në mesin diametral të rrethit O që synkronizon
diellin, synkronizon me kronin, rrjedhën e kohës nga lartë,
pra rrjedha e kohës nga dielli O SO^ ashtu duke vazhduar
në fillin e harkut të dytë të kundërt në
të majtë poshtë - formimi i tingullit S. Mu për
këtë edhe disa e mendojnë kuptimin e përcaktimit
të vet emrit illir hillir Hillirius Hillorius - që
nënkupton fjalën i lakueshëm, për përcaktimin
e emrit illir, duke e lidhur vet emrin illir, me gjarpërin.
Mirëpo, ky përcaktim ishte për lëvizjen
në yll si trup qiellor S në mes të yllit, i cili
krijon SO zo^ / za^ / zë / në kuptimin e krijimit
të jetës soni / zani / zëri si kuptim i përsosjes
së gjallesës pas krijimit të JETËS pas krijimit
të të gjallit qenies së gjallë qoftë
mbi Tokë, apo edhe në trupat tjerë qiellor (sepse njeriu
nuk mund të jetë i vetëm në Gjithësi
si e vetmja qenie në Kosmos Univers.
Ky tingull PIE S që më
vonë tradicionalisht sipas ndryshimeve të fonetikës
historike, u kthye në Z ishte edhe si kuptim i krijimit
të zërit nga lëvizja e trupit krijimi i të
gjallit të gjallesës. Lëvizja e trupit krijon të
gjallit e gjallësës qenies, kurse gjatë lëvizjes
së trupit krijohet so (theksohet me O hundore,
që në gegënishtën shqipe, tëvona na vie si
tingull nazal A hundore, na krijohet fjala za^ - za^ni,
nga fjala paraardhëse e kësaj që ishte so*
s^o s^on s^oni soni = zoni zani. Ndërsa në toskërishtën
shqipe, na vie ndryshimi fonetik, si shëmangie, apo alterfon
i përafërt, tingulli si rrjedhë fonetike Ë
e pa zë, apo e pazëshme, e cila krijon fjalën
zë / zëri në shqipen e sotme.
Vet shkrola /shkronja/ - S si kuptim
i lëvizjes së trupit në natyrë, kur formohet gjallëria
e trupit jeta e gjallësës e cila jetë është
krijuar nga O që në fakt ky tingull symbolizon diellin
si krijues të të gjallit mbi Tokë (e trupa tjerë
qiellorë), Dielli si krijues i gjallesës që bii
bima dhe që Lee /lindet/ zoo kafsha / zoon / zo^ on zo^ oni
= zoni i onit zoni i gjallesës në onin e të amës/
ëmës = ZOONI e cila fjalë është krejtësisht
shqipe - illire dhe tropi - antropi trupi njeriu.
Jo rastësisht janë formuar edhe
këta dy tinguj SO të cilët përcaktojnë
nomet emërtimet e mëvonshme shqipe-illire (skipe
illire) - / son/ soni / zo z^o / zoni / z^a / z^ani / zë
/ zëri / * - por, kuptimi i këtyre dy tingujve so
nënkuptohet si kuptim i Trefishtë LËVIZJA KRIJIMI
I SONIT / ZONIT / ZANIT / ZËRIT, gjatë lëvizjes së
trupit, respektivisht gjatë lëvizjes së airit përmes
organit të frymëmarrjes në trajtën e shkurtë
SO dhe Krijuesi i jetës së të gjallit, Krijuesi
i Gjallesës Krijuesi i Jetës Dielli O që krijon
Lëvizjen. Ky është njëherit edhe një
qarkullim fundamental ekzistues S + O = Lëvizja, e cila
nënkuptohet si lëvizje e Ajrit, si fill i të gjallit
jetës, për të ardhë fuqia e Lëvizjes
anasjelltas.
Ky kuptim i Trefishtë i këtyre
Dy tingujve që nënkuptohet si Treshi i Krijimit Univers
Krijimi i Unit Unë Krijuesi Unë Versi Universi
(versi=versa=vjersha) si symbolizim i Krijimit nga Krijuesi synkronizohet
me rrjedhën kohore si kuptim filozofiko-gjenetik, që praktikisht,
për tu krijuar soni / zoni / zani / zëri fillohet
me lëvizje deri tek këthiza / kthiza / deri tek kthimi dhe
në momentin e kthimit të lëvizjes krijohet SO zo^
/ za^ / zë pra, krijohet prej kuptimit të zërit
zëri si kuptim i Lëvizjes kuptimi i të gjallit
përmes zërit të tij.
Fjala e hershme skipe-illire SO^ - si trajtë
e shkurtë e emrit SOI duke na rrjedhë si kuptim për
sojin, rodin, genin trashigues me pjesën e dytë të
emrit, që në rastin konkret është folje skipe-illire,
si trajtë e shkurtë IS e cila ka kuptimin e foljes ndihmtare
shqipe me kenë / me qenë - gege dhe për të
qenë toske shqipe na del bashkimi ndërfoljor si sufiks
i nomit emrit SOI me trajtën e shkurtë foljore IS
SO + IS = SOIS në kuptimin zë ish /ishte zë
SOISI soni is - / soni iste/ ishte/ - si forma më e hershme
skipe, e cila i paraprinë formës së mëvonshe
zo+is = zois / Zoisi Zeusi.
SONI THOT SKIP
Fjala skipe SOIS SOISI soni is zoni is
SONI - SONY është krijimi universal i cili THOT / thotë
thotë diçka me zë universal, si kuptim i fillit
të krijimit të diçkafes apo të frymorit, i cili
duhet të bëjë diçka dhe ai kuptim para përbërjes
kuptimore fonetiko-morfologjike të vet fjalës Sois / Soisi
Zois / Zoisi Zeus / Zeusi ishte Soni / Zoni / Zani / Zëri
që THOT (Ë), prej të cilit u formua personifikimi
i Hermesit të Madhësisë së Trefisht Thoti Skipe.
Thotit i tha soni / zoni të shkruhet shkrola
dhe krijoi hieroglifet e Para të gjuhës së Parë
të njeriut, të cilat hieroglife mbetën si forma të
formimit të abeceve / alfabeteve të gjuhëve të
para të Njeriut.
Nga këto dy forma të kësaj
fjale të hershme skipe son i, zon i sony i.e. u
formuan fjalët thelbësore të dy gjuhëve botërore
të sotme son biri, djali dhe sun - dielli
në anglishte dhe zon biri, djali e - zone
dielli në gjermanishte, në të dyja gjuhët
si kuptim ofrimi me të njejtin burim emërtmi për
djalin dhe diellin, ku të dyjat këto emërtie lidhen
me fjalën skipe soni zoni / so^ni / zo^ ni me kuptimin
e emrit zoni/zani/zëri prej të cilës fjale u formua
edhe emri Zois / Zoisi Zeus / Zeusi.
Fjala skipe Zois formoi kuptimin e emërtimit
ZOI ZOT si kuptim i emrit të besimit të shqiptarëve
/besimi skipetar/ Zoti Krijuesi i Gjithësisë, në
kuptimin më të madh Zoti Krijuesi i Universit ZOISI
me emrin e sotëm shqip ZOT ZOTI!
Është gjithashtu edhe emërtimi
shqip zog-u, si emërtim i përgjithshëm për
shpendët, shpëzet zog-u / zogjët si emrim
i cili lidhet me kuptimin e zonit/ zanit / zërit (pasiqë
tash na dalin tri forma të emërtimeve, përveçse
në dy dialektet e sotme, - zani gege dhe zëri toske).
Diftongu zo është më i hershmi si emërtim
në Gegënishten e lashtë, i cili mendoj të jetë
emërtim edhe PIE, që mbeti edhe emërtimi për
fuqinë mbinatyrore Zoti tek shqiptarët.
Zoni Zoti na linden nga i njejti kuptim e
Zoisi / Zeusi / lidhet poashtu me emrin - Skipja zogu i qiellit, si
formë e mbretërisë qiellore. Skipja / Shqipja zogu
më i adhuruar i njerëzimit si synkronizim për guximin
e njeriut, që sot është në symbolet kombëtare
edhe mbi symbolet kombëtare.
Tingulli, fillesa - S krijoi fillin e emrit
Skip / Skipe, ku secili nga këta katër tinguj SKIP
e ka kuptimin filozofik të njeriut, rrjedhës së kohës,
ecjes, ecurisë punës si formuese e njeriut Qenia Njerëzore,
për kuptimin e së cilës unë mendoj se duhet
të jetë ardhë sipas kuptimit të origjinës
fonetike, ku secili tingull, nuk është vetëm si tingull
rasti i emrit, ashtu sikundër nuk u emruan shqiptarët rastësisht
me emrin e Skipes Shqipes, por kishin edhe logjikisht kanë
diçka të përbashkët me shqiponjën, si dhunëtia
e natyrës. Pra emri skip nuk është rastësia
e emërtimit të rastësishëm por si kuptim i
paramenduar logjikisht, i menduar e gjykuar mirë, që çdo
shkrolë të emrit, përmbanë në vetvete nga
një kuptim të veçantë emërtimi :
S = Fati në Lëvizje, dy pjesët e Fatit,
si pjesë jete, ekzistenca e njeriut në përflakje
K = ecja, ecuria e Fatit, rrjedhës kohore, kalimi
i jetës si synkronizim i kohës
I = Njeriu, qëndresa e tij vertikale mbi tokë,
ngjashmëri me Krijuesin e tij
P = Puna veprimi i njeriut për tu formuar si
Njeri përmes mendjes së tij - intelektit
Pra, ishte kjo dëshira e Zeusit Zoisit
për tu shndërruar në Skipe / Shqipe pasi Ai e dinte
shumë mire rrjedhën e kuptimit të vet emrit të
tij, për të mbetur I Përjetshëm edhe pasi ndërroi
jetë si njeri, që sot njihet si myth Mythi mbi Zoisin
/ Zeusin, si Perëndia I të Gjithë Perëndive të
antikuitetit.
Zoisi / Zeusi edhepse ishte njeri ku dihet
sot viti I lindjes e vdekjës së tij, përsëri kemi
shumë spjegime mythologjike, tek popujt indo-europian që
nga antikuiteti e deri vonë. Më duket se më së
drejti I thonë në gjermanishte Zois (Zeus, ku difongu
I mesit të fjalës eu në gjermanishte është
oi, oj Zois / Zojs) e edhe në ato gjuhë i.e.
ku diftongu fillesë Zo I prinë emrit në
fjalë.
MYTHI MBI ZOISIN - ZEUSIN
Emërtimi I fjalës Zeus Zois,
e që ky nom Zois duhet të jetë PIE (para-indoeuropian)
pësoi ndryshimin fonetik gjatë periudhave historike, por
në cilëndo formë spjegimi Zo^ - Ze^ - përsëri
na del kuptimi I zërit, që pas lëvizjes difton zërin
metamorfik të ekzistencës nga ai zëri I parë
krijues.
Fjala Zeus-I - e fjala Zois-I edhepse
me të njejtin kuptim për zërin, duhet të prijë
si paraardhëse e vërtetë , fjala më e lashtë
Zois-I si fjalë jovetëm paragreke e PIE.
Rrënja e fjalës Zois në Shqipen e Vjetër
flitet me togfjalësha e fjalë të përbëra
edhe sot tek shqiptarët ballkanik, sikur e kemi në shprehjet
shumë të shpeshta: zo ku je, që hupe (humbe)
/ zo
ku të kam
/ mo zo^ / mozomakeq / mosozo me ndejtë këtu
/
zo çka të bana / zo ku shkove / A ma mire me thane: mozomakeq
a mozomamirë? / bane zo hajr / bane zo andërr / bane zo
zhgandërr
Këtë shprehje me trajtën e
shkurtë të emrit zo nga fjala zot e
hasim edhe nëpër letërsinë popullore shqiptare,
si në poezi ashtu edhe në prozë popullore, në
epikë, lirikë, epiko-lirikë në tregime, legjenda,
mythe etj.
Në këngët kreshnike shqiptare
trajtën e shkurtë zo e kemi në vargjet:
Zo ku mje Tanusha e Kotorreve / Zo çka ka dielli që
ashtë ndalë / etj.
Trajta e shkurtë e fjalës zo^
në shqip është jehona e zërit zoni I
madh I natyrës Zoni I Zotit që shprehet përmes
bubullimës, krisma e rrufesë, gjëmimi I motit, gjëmimi
I tokës në dridhje, termete etj. Është zëri
tej zërave, krisma tej krimave, oshëtima tej ushtimave,
fuqia mbi fuqitë natyrore të cilës I lutet njeriu
në momente shpëtimi
Kemi shprehje popullore shqiptare në trajta
të ndryshme të shqipes së vjetër, kur plakat u
thonë fëmijve kur qajnë apo e prishin qetësinë:
Mo zus! Zus! Shuj, shukatu, mos ban za^ ku përsëri
lidhet me kuptimin e zërit dhe na del pikërsht fjala e shkurt
zus, që lidhet pikërisht edhe me vet mythin mbi emrimin
e Zoisit/Zeusit nga e ama e tij.
Mythi mbi Zeusin thotë se Kroni I
ati, kishte parë një ëndërr të trishtueshme,
kur muzat I thonë ëndërr, se gruaja e tij është
shtatzanë (me zanin në shtat) dhe do të lindi një
fëmij I yti - që do të të mposhti ty dhe do ta
merr gjithë fronin tënd dhe të perëndive! Dhe
ai fëmij yti do të jetë përbindëshi yt!
Kroni u zgjua nga ajo ëndërr e frikshme
thirri të shoqen Gea dhe ia tregoi ëndrrën e tmerrshme
dhe e urdhëroi mos ta lindi atë fëmij!
E shoqja Gea e mbajti fshehur shtatzaninë
atë zanin e shtatit të saj. Kur erdhi dita e lindjes së
foshnjes, Gea e lindi fshehurazi larg burrit të saj Kronit. Posa
u lind foshnja, filloi të qajë dhe ajo iu drejtua foshnjes,
me fjalët: mo zo, mo zois - mo zus mos zus - nga frika
se do ta mbyste Kroni, dhe ashtu I mbeti emri foshnjes Zois /
Zeus.
Zoisi / Zeusi u rrit larg të Atit
Kronit dhe u bë me një dhunëti natyrore të jashtzakonshme
iu bashkua popullit e perëndive tjerë dhe I shpalli luftë
të Atit, duke ia marrë fronin mbretëror të Perëndive
të Olympit illirian pellgas, prej nga Maja e Olympit hyjnor drejtoi
fronin e Perëndive mbi tokë, nën tokë dhe në
ujë Perëndia I Perëndive Zoti I zotërave të
antikuitetit.
Në shqipën e vjetër kemi shprehjet
e lashta, që lidhen direkt me emrin Zois/Zeus sikur janë:
Zoisi të rrittë! / Të ndihmoftë Zoisi o bir!
/ Të ruejtt Zoisi! Ta dhashtë Zoisi të mbarën!
(për uratat a urimet), kurse në shprehjet: Tvraftë
Zoisi! Zoisin e paç gazep! Zoisi të ardhtë hakesh!
(për mallkimet) si shprehje e ndjenjave të dëshprimit.
Emërtimi I fjalës Zois / Zeus në
të dyjat këto nome, spjegohet vetëm përmes Shqipes
që, nuk mundet asnjë gjuhë tketër i.e dhe PIE
ta spjegojë ethymologjinë e emrit - ashtu që
edhe nuk ka sesi të mos ishte edhe vet - Zoti
Shqiptar Zoti Pellgas - Zoti Skipe!